Απευθείας σύνδεσμος
Παράδειγμα
Ο Ντάνιελ βρήκε μέσω μιας διαφήμισης στο ίντερνετ ένα πρακτορείο στην πατρίδα του, τη Ρουμανία, που διαμεσολαβεί για την εύρεση θέσεων εργασίας στη Γερμανία. Για αυτό θα πρέπει να πληρώσει 500 ευρώ. Επειδή δεν έχει τόσα πολλά χρήματα, το πρακτορείο του λέει πως μπορεί να ξεπληρώσει αργότερα δουλεύοντας. Στη Γερμανία τον παραλαμβάνει ο νέος εργοδότης του από τον σταθμό λεωφορείων και τον φέρνει σε ένα μικρό διαμέρισμα, όπου ήδη διανυκτερεύουν άλλοι άνδρες. Ο εργοδότης πείθει τον Ντάνιελ να του δώσει τα έγγραφά του, αφού σε αυτόν θα είναι πιο ασφαλή. Για το κατάλυμα ο Ντάνιελ πρέπει να πληρώνει 300 ευρώ το μήνα. Ο εργοδότης του δείχνει έγγραφα στα γερμανικά, τα οποία ο Ντάνιελ δεν καταλαβαίνει, λέγοντας του πως είναι η σύμβαση εργασίας. Αφού ο Ντάνιελ τα υπογράψει, ο εργοδότης παίρνει μαζί του τα έγγραφα. Αρχίζει να δουλεύει: Κατά μέσο όρο δώδεκα ώρες την ημέρα, επτά ώρες τη βδομάδα. Ο εργοδότης τον μεταφέρει καθημερινά σε διάφορα εργοτάξια και πάλι πίσω, έτσι ώστε ο Ντάνιελ να μην γνωρίζει που ακριβώς βρίσκεται ή πού εργάζεται. Γνωρίζει μόνο τον δρόμο από το κατάλυμα στο σούπερ μάρκετ. Στο τέλος του πρώτου μήνα δεν πληρώνεται καθόλου με την αιτιολογία ότι πρέπει πρώτα να ξεπληρώσει τα χρέη του. Στο τέλος του δεύτερου μήνα του δίνονται πάλι κενές υποσχέσεις μαζί με 200 ευρώ για να αγοράσει φαγητό. Γνωρίζει δύο άντρες από το κατάλυμα στο οποίο διαμένει, οι οποίοι του λένε πως τα χρήματα που έχουν μόλις που φτάνουν για να επιβιώνουν. Θέλει να παραιτηθεί και να αφήσει το διαμέρισμα και ζητάει να του δώσουν τα έγγραφά του. Ο εργοδότης αρνείται και τον απειλεί για αυτά που ακόμα του χρωστάει. Εκτός αυτού ξέρει που μένει η οικογένεια του Ντάνιελ, η οποία θα δεχτεί μία «επίσκεψη» εάν δεν συνεχίσει να δουλεύει. Ταυτόχρονα του υπόσχεται ξανά, ότι σύντομα θα του δώσει χρήματα. Ο Ντάνιελ δεν ξέρει κανέναν στη Γερμανία, δεν μιλάει γερμανικά, δεν έχει χρήματα, δεν ξέρει τα δικαιώματά του και φοβάται. Δεν βλέπει άλλη διέξοδο από το να συνεχίζει να δουλεύει.
Ο Ντάνιελ βρίσκεται σε μια κατάσταση από την οποία δεν μπορεί να απελευθερωθεί μόνος του. Παρασύρθηκε μέσω ψευδών υποσχέσεων και γεγονότων σε μία εργασιακή σχέση εκμετάλλευσης. Δεν βγάζει σχεδόν καθόλου χρήματα. Επιπλέον του λένε πως έχει χρέη. Ο εργοδότης απείλησε να κάνει κακό στην οικογένειά του που βρίσκεται στην πατρίδα. Εκτός αυτού του κράτησε όλα τα έγγραφα έτσι ώστε ο Ντάνιελ να μην μπορεί απλά να εγκαταλείψει τον εργοδότη του.
Αυτές είναι τυπικές ενδείξεις περιπτώσεων εμπορίας ανθρώπων, καταναγκαστικής εργασίας ή εργασιακής εκμετάλλευσης. Μια λίστα ελέγχου του γραφείου κατά της εμπορίας ανθρώπων, της καταναγκαστικής εργασίας και της εργασιακής εκμετάλλευση μπορεί να βοηθήσει να αναγνωρίσει κανείς και να αξιολογήσει τις ενδείξεις μιας καταναγκαστικής εργασίας:
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit. de/arbeitshilfen/indikatorenliste/
Ως θύμα καταναγκαστικής εργασίας, ο Ντάνιελ έχει ιδιαίτερα δικαιώματα. Ειδικά οι γερμανικές υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να ταυτοποιήσουν ως τέτοια την κατάσταση καταναγκασμού και να τον απελευθερώσουν από αυτήν. Ταυτόχρονα έχει ένα δικαίωμα ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης.
Είναι πολύ σημαντικό ο Ντάνιελ να αναγνωριστεί ως θύμα και να παραπεμφθεί σε ένα εξειδικευμένο συμβουλευτικό κέντρο ή να αναζητήσει μόνος του ένα τέτοιο συμβουλευτικό κέντρο.
Το εξειδικευμένο συμβουλευτικό κέντρο μπορεί να τον συμβουλεύσει, μεταξύ άλλων, και για θέματα που αφορούν το δίκαιο διαμονής και κοινωνικής νομοθεσίας, να πραγματοποιήσει παρεμβάσεις αντιμετώπισης κρίσεων και ψυχοκοινωνικής συμβουλευτικής και να μεσολαβήσει για την εύρεση νομικού παραστάτη. Βοηθάει σε κρίσιμες καταστάσεις διαβίωσης, γνωρίζει τους τρόπους πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη και εφόσον χρειάζεται, μπορεί να ενημερώσει και για τις δυνατότητες βοήθειας στις χώρες προέλευσης. Ένα εξειδικευμένο συμβουλευτικό κέντρο μπορεί να βοηθήσει τον Ντάνιελ και να βρει ένα κατάλυμα. Αυτό ισχύει για πολίτες της ΕΕ όσο και για ανθρώπους από τρίτες χώρες.
Μία επισκόπηση όλων των συμβουλευτικών κέντρων με ειδίκευση σε θέματα εργασιακής εκμετάλλευσης και καταναγκαστικής εργασίας μπορείτε να βρείτε για παράδειγμα εδώ:
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit. de/beratungsstellen/
Και τα συμβουλευτικά κέντρα με ειδίκευση σε θέματα εργατικού δικαίου είναι κατά κανόνα ευαισθητοποιημένα ώστε να διακρίνουν ενδείξεις καταναγκαστικής εργασίας και εκμετάλλευσης και να βοηθούν τα θύματα να βγουν από την αδιέξοδη κατάστασή τους.
Επίσης υπάρχουν και άλλα εργαλεία που σκοπό έχουν να διευκολύνουν ιδίως τα συμβουλευτικά κέντρα και τις αρχές στην να αναγνωρίζουν τις ενδείξεις ύπαρξης καταναγκαστικής εργασίας (π.χ. «Visual Language»):
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit.de/arbeitshilfen/0_visual-language_broschuere_web/
Ο Ντάνιελ είναι πολίτης της ΕΕ και συνεπώς έχει δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Για ερωτήσεις σχετικά με την διασφάλισης της διαβίωσης, τα συμβουλευτικά κέντρα με ειδίκευση στα θύματα καταναγκαστικής εργασίας μπορούν να βοηθήσουν τον Ντάνιελ. Οι πολίτες της ΕΕ που έχουν πέσει θύματα καταναγκαστικής εργασίας έχουν καταρχήν δικαίωμα στις παροχές αξιοπρεπούς διαβίωσης που προβλέπει το SGB II.
Για την προβολή μιας απαίτησης έναντι του Γραφείου Εργασίας (Jobcenter), κατά κανόνα απαιτείται βεβαίωση της αστυνομίας, του τελωνείου ή της εισαγγελίας, με την οποία να βεβαιώνεται η υπόνοια εργασιακής εκμετάλλευσης/καταναγκαστικής εργασίας/εμπορίας ανθρώπων. Το εξειδικευμένο συμβουλευτικό κέντρο θα βοηθήσει τον Ντάνιελ να εξασφαλίσει αυτή τη βεβαίωση.
Ο Ντάνιελ μπορεί να απευθυνθεί απευθείας σε μία διωκτική αρχή, όπως η αστυνομία ή το τελωνείο. Πάντως είναι πάντα σκόπιμο να επικοινωνήσει προηγουμένως με ένα εξειδικευμένο συμβουλευτικό κέντρο, προκειμένου να ενημερωθεί σχετικά με τις δυνατότητες μίας συνεργασίας με τις αρμόδιες διωκτικές αρχές. Το συμβουλευτικό κέντρο έχει κατά κανόνα έναν υπεύθυνο επικοινωνίας με την αστυνομία ή τις τελωνειακές αρχές, ο οποίος είναι εξοικειωμένος με το θέμα της καταναγκαστικής εργασίας.
Ο Ντάνιελ οφείλει να γνωρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται στη Γερμανία πρέπει να ενημερώνουν εγκαίρως τις αρχές για αυτό και – εφόσον λαμβάνουν μισθό – οφείλουν να πληρώνουν φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Ο Ντάνιελ δεν δηλώθηκε στην κοινωνική ασφάλιση και δεν καταβλήθηκαν ούτε φόροι, ούτε εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για αυτόν. Στη Γερμανία αυτό είναι παράνομο.
Ο κίνδυνος να τιμωρηθεί για μια τέτοια ενέργεια είναι, ωστόσο, για τον Ντάνιελ μάλλον μικρός. Εάν ένα θύμα εμπορίας ανθρώπων καταγγείλει μία αξιόποινη πράξη που τελέστηκε από αυτό, η εισαγγελία μπορεί να μην προβεί σε δίωξη. Μόνο σε ιδιαίτερα σοβαρές εγκληματικές πράξεις η εισαγγελία θα είναι αναγκασμένη να ασκήσει δίωξη και στο θύμα. Στην περίπτωση τέλεσης πταίσματος, είναι στην κρίση της αρμόδιας αρχής, εάν θα μία προβεί σε δίωξη της πράξης θα ή θα επιβάλει πρόστιμο.
Ακόμα κι εάν ο Ντάνιελ ως πιθανό θύμα εμπορίας ανθρώπων δεν είναι γενικά υποχρεωμένος να συνεργαστεί με την αστυνομικές και τελωνειακές αρχές, τα πλεονεκτήματα από της συνεργασία μάλλον υπερτερούν των μειονεκτημάτων. Εκτός αυτού θα συμβάλει στο να επιβληθεί στους παράνομους διακινητές η πιο αυστηρή τιμωρία που προβλέπει ο νόμος.
Ο Ντάνιελ εργάστηκε και δικαιούται να λάβει τον μισθό του. Ένα συμβουλευτικό κέντρο με ειδίκευση σε θέματα εργατικού δικαίου μπορεί να βοηθήσει τον Ντάνιελ να λάβει τον μισθό που αναλογεί στην εργασία του. Για τον σκοπό αυτό θα επικοινωνήσει με τον εργοδότη και θα βοηθήσει τον Ντάνιελ να βρει έναν δικηγόρο, εάν θα πρέπει προσφύγει στο εργατοδικείο. Τα ακριβή βήματα περιγράφονται στο κεφάλαιο 2: Μη καταβολή μισθού.
Ένα συμβουλευτικό κέντρο με ειδίκευση σε θέματα καταναγκαστικής εργασίας μπορεί να διαφωτίσει τον Ντάνιελ σχετικά με τις πιθανές ενέργειες και το ποιες δυνατότητες υποστήριξης έχει, σε περίπτωση ποινικής δίκης κατά του εργοδότη. Μπορεί επίσης να τον βοηθήσει να βρει έναν κατάλληλο δικηγόρο. Μπορεί επίσης να εξετάσει εάν έχει δικαίωμα να λάβει αποζημίωση για υλικές ζημιές ή ηθική βλάβη.