Απευθείας σύνδεσμος
Παράδειγμα
Η Ντόνα Βικτόρια ήρθε στη Γερμανία από ένα χωριό κοντά στην Cluj (Ρουμανία). Η προσφορά εργασίας που της έκανε ο Φλορίν, άξιζε το μακρύ ταξίδι: Δουλειά με έγγραφα σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας κρέατος στη Γερμανία, οργανωμένο ταξίδι, διαμονή στον εργοδότη και το σημαντικότερο 1.200 ευρώ το μήνα στο χέρι. Όταν έφτασε διαπίστωσε πως θα δουλεύει για έναν μεγάλο παραγωγό προϊόντων κρέατος σε κονσέρβα, τα προϊόντα του οποίου πωλούνται και στη Ρουμανία.
Ο Φλορίν τη γνώρισε στο χωριό της, όπου αναζητούσε εργάτες και εργάτριες μέσω της ενορίας της. Στη Γερμανία ο Φλορίν έδωσε στη Ντόνα Βικτώρια την επαγγελματική της ταυτότητα, της έδειξε το κατάλυμα και της εξήγησε τη δουλειά. Αυτός ήταν που έδινε πάντα στη Ντόνα Βικτώρια έναν φάκελο με μετρητά στο τέλος του μήνα. Η Ντόνα Βικτώρια δεν έλαβε ποτέ μία γραπτή σύμβαση εργασίας. Ο Φλορίν δεν της δίνει ποτέ εκκαθαριστικά σημειώματα μισθοδοσίας ή άλλα έγγραφα. Δεν ξέρει αν είναι ασφαλισμένη και αν μπορεί να πάει στον γιατρό. Ρώτησε τον Φλορίν για τη σύμβαση εργασίας και την ασφάλιση ασθένειας, χωρίς να λάβει απάντηση. Αναρωτιέται, εάν εργάζεται παράνομα.
Στη Γερμανία ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να επιβεβαιώνει γραπτώς στην εργαζόμενη τους όρους εργασίας, (μεταξύ άλλων την αμοιβή, τις ώρες εργασίας, τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης κτλ.). Αυτό γίνεται συνήθως με μια σύμβαση εργασίας. Για αυτό ο εργοδότης έχει προθεσμία ενός μήνα από την έναρξη της εργασίας.
Κανονικά οι εργαζόμενοι λαμβάνουν μια γραπτή σύμβαση εργασίας. Το ότι η Ντόνα Βικτώρια δεν την έλαβε, δεν σημαίνει πως εργάζεται παράνομα. Το αν μια εργασία είναι νόμιμη, εξαρτάται από το εάν ο εργοδότης την έχει δηλώσει στην κοινωνική ασφάλιση και πληρώνει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να παρακρατούνται από τις μικτές αποδοχές.
Υπολογισμός των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης:
1.200ευρώ καθαρά = περ. 1.650,63 ευρώ μικτά
Ο Φλορίν θα έπρεπε να πληρώσει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης από το ποσό των 1.650,63 ευρώ.
Μια σχέση εργασίας χωρίς σύμβαση εργασίας δεν συνηθίζεται και μπορεί να είναι ένδειξη για το ότι ο Φλορίν δεν την έχει δηλώσει κανονικά στην κοινωνική ασφάλιση. Ούτε το ότι πληρώνει τον μισθό με μετρητά δεν απαγορεύεται. Όμως στην πράξη είναι σπάνιο και για την Ντόνα Βικτώρια θα μπορούσε να είναι μια ακόμα ένδειξη μαύρης εργασίας.
Για να διευκρινίσει την κατάσταση, η Ντόνα Βικτώρια πρέπει να απαιτήσει από τον Φλορίν, να της δώσει γραπτή τη σύμβαση εργασίας της. Επίσης πρέπει να του ζητήσει και τη βεβαίωση εγγραφής στο ταμείο κοινωνικής ασφάλισης. Ο εργοδότης πρέπει με την πρώτη πληρωμή του μισθού να τη δηλώσει στην κοινωνική ασφάλιση, το αργότερο έξι εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων.
Η δήλωση για την κοινωνική ασφάλιση πραγματοποιείται στη Γερμανία μέσω του ταμείου ασφάλισης ασθένειας. Συνεπώς ο Φλορίν πρέπει να δηλώσει στο ταμείο ασφάλισης ασθένειας όλα τα σχετικά με την ασφάλιση στοιχεία της Ντόνα Βικτώρια. Εάν δεν έχει εργαστεί ποτέ στη Γερμανία, ο Φλορίν πρέπει να ρωτήσει τη Ντόνα σε ποιο ταμείο ασφάλισης ασθένειας θέλει να ασφαλιστεί. Όταν οι αλλοδαποί εργαζόμενοι προσλαμβάνονται για πρώτη φορά στη Γερμανία, συχνά οι εργοδότες τους επιλέγουν το ταμείο ασφάλισης ασθένειας χωρίς να τους ρωτήσουν. Αυτό δεν είναι σωστό, συμβαίνει όμως συχνά. Ο Φλορίν θα έπρεπε σε αυτή την περίπτωση να πει στη Ντόνα Βικτώρια σε ποιο ταμείο ασθένειας την έχει ασφαλίσει.
Μετά την εγγραφή το ταμείο ασφάλισης ασθένειας θα στείλει στην Ντόνα Βικτώρια την κάρτα ασφαλισμένου με την οποία μπορεί να πηγαίνει στον γιατρό. Εάν δεν λάβει καμία κάρτα ασφαλισμένου παρότι έχει επιλέξει ένα ταμείο ασφάλισης ασθένειας, μπορεί να επικοινωνήσει με το ταμείο και να ρωτήσει εάν έχει όντως δηλωθεί. Για αυτή την πληροφορία μπορεί να τηλεφωνήσει ή να προσέλθει αυτοπροσώπως στο ταμείο. Για τη διευκρίνηση αυτής της ερώτησης μπορεί να τη βοηθήσει ένα συμβουλευτικό κέντρο για μετανάστριες και μετανάστες:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/beratungsstellensuche
Εάν η Ντόνα Βικτώρια δεν έχει ασφαλιστεί από τον Φλορίν, τότε θα πρέπει να επιλέξει η ίδια ένα ταμείο ασφάλισης ασθένειας. Αρκεί να ενημερώσει σχετικά το ταμείο, ότι ανέλαβε εργασιακά καθήκοντα ως μισθωτή με υποχρέωση υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση.
Μια λίστα όλων των ταμείων ασφάλισης μπορεί κανείς, μεταξύ άλλων, να βρει και στον ακόλουθο ιστότοπο:
https://www.krankenkassen.de/gesetzliche-krankenkassen/krankenkassen-liste/
Οι παροχές των ταμείων ασφάλισης διαφέρουν. Τα ταμεία έχουν διαφορετικά προγράμματα επιβράβευσης και πρόσθετων παροχών. Διαφέρουν και ως προς τις παρεχόμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες (προσωπικά επί τόπου, τηλεφωνικά, μέσω email). Ορισμένα ταμεία ασθένειας προσφέρουν συμβουλευτική υποστήριξη σε διαφορετικές γλώσσες. Η Ντόνα Βικτόρια δεν μπορεί απλά να αλλάξει οποτεδήποτε το ταμείο στο οποίο ασφαλιστεί. Για αυτό πριν επιλέξει σε ποιο ταμείο θέλει να ασφαλιστεί, πρέπει να εξετάσει με προσοχή τις παροχές. Τα συμβουλευτικά κέντρα μεταναστριών και μεταναστών μπορούν να τη βοηθήσουν με αυτό.
Η Ντόνα Βικτώρια θα πρέπει να ενημερώσει τον Φλορίν για το ταμείο ασφάλισης ασθένειας που επιλέξει. Εάν ο Φλορίν δεν καταβάλει τις εισφορές στο επιλεγμένο ταμείο ασφάλισης ασθένειας, τότε αυτό θα απαιτήσει την πληρωμή τους από τον Φλορίν. Εάν η Ντόνα Βικτώρια μπορεί να αποδείξει πως διατηρεί σχέση μισθωτής εργασίας με τον Φλορίν, το κενό στην ασφάλιση ασθένειας πρέπει να καλυφθεί από το ασφαλιστικό ταμείο. Συνεπώς θα πρέπει να δώσει στο ταμείο ασφάλισης ασθένειας στοιχεία σχετικά με τη απασχόλησή της, όπως πότε ξεκίνησε να εργάζεται, τι αμοιβή έπαιρνε και να υποβάλει τα ανάλογα αποδεικτικά έγγραφα.
Εφόσον η Ντόνα Βικτώρια σε συνεννόηση με τον Φλορίν και το ταμείο ασφάλισης ασθένειας διαπιστώσει, ότι ο Φλορίν δεν έχει καταβάλει για αυτή καθόλου εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, μπορεί να απευθυνθεί στον παραγωγό κρέατος σε κονσέρβα, στον οποίο εκτελεί την εργασία.
Στη Γερμανία, οι εργαζόμενοι στον κλάδο επεξεργασίας κρέατος, τον κατασκευαστικό κλάδο και τον κλάδο μεταφοράς δεμάτων και διανομών χαίρουν ειδικής προστασίας, στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν έχει καταβάλει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Παρότι το εργοστάσιο επεξεργασίας κρέατος δεν είναι ο άμεσος εργοδότης της Ντόνα Βικτώρια, πρέπει να πληρώσει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για αυτήν, εάν δεν το έκανε ο Φλορίν. Ως εντολέας του Φλορίν είναι υποχρεωμένο από τον νόμο (βάσει της λεγόμενης ευθύνης υπεργολάβου).
Η Ντόνα Βικτώρια μπορεί να απευθυνθεί σε ένα συμβουλευτικό κέντρο του συνδικάτου για αλλοδαπούς εργαζόμενους. Εκεί θα λάβει συμβουλευτική υποστήριξη σχετικά με το πώς μπορεί να ζητήσει από το εργοστάσιο να καταβάλει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.
Εξειδικευμένα συμβουλευτικά κέντρα για θέματα εργατικού δικαίου:
https://www.arbeitundleben.de/arbeitsfelder/beratungsnetzwerk
https://www.faire-mobilitaet.de/beratungsstellen
Η Ντόνα Βικτόρια μπορεί να βρει μια επισκόπηση όλων των συμβουλευτικών κέντρων κατά τομέα ειδίκευσης και κατά γλώσσα στη διεύθυνση:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/beratungsstellensuche
Το εργοστάσιο θα πρέπει να καταβάλει το ίδιο τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης ή να ασκήσει πίεση τον Φλορίν ώστε να τις πληρώσει αυτός. Όμως το εργοστάσιο δεν ευθύνεται, εάν ο Φλορίν μπορεί να αποδείξει ότι δήλωσε τους εργαζομένους του κανονικά στην κοινωνική ασφάλιση. Το συγκεκριμένο έγγραφο ονομάζεται πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας (Unbedenklichkeitsbescheinigung). Σε αυτή την περίπτωση ο Φλορίν θα πρέπει ακόμα να καταβάλει τις εισφορές. Για τους εργαζόμενους πολλών κλάδων (εκτός του κλάδου της επεξεργασίας κρέατος, του κατασκευαστικού κλάδου και του κλάδου μεταφοράς δεμάτων και διανομών) δεν υπάρχει η ευθύνη υπεργολάβου για τις εισφορές της κοινωνικής ασφάλισης. Αυτοί πρέπει, κατά προτίμηση με τη βοήθεια ενός δικηγόρου, να απαιτήσουν από τον εργοδότη να καταβάλει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης τους.
Ο Φλορίν έχει επίσης υποχρέωση να δηλώσει την Ντόνα Βικτώρια στην εφορία και να αποδώσει τον παρακρατούμενο φόρο μισθωτών υπηρεσιών για αυτή. Η Ντόνα Βικτώρια μπορεί να ρωτήσει στην αρμόδια εφορία, εάν έχει δηλωθεί. Εάν διαπιστωθεί ότι ο εργοδότης παρέλειψε να το κάνει, ο φόρος μισθωτών υπηρεσιών πρέπει να πληρωθεί αναδρομικά. Για αυτό ευθύνονται η Ντόνα Βικτώρια και ο Φλορίν από κοινού. Η εφορία μπορεί να αποφασίσει, από ποιον θα απαιτήσει την αναδρομική πληρωμή του φόρουμισθωτών υπηρεσιών. Η Ντόνα Βικτώρια δεν γνώριζε ότι ο Φλορίν δεν είχε δηλώσει τον φόρο μισθωτών υπηρεσιών. Σε τέτοιες καταστάσεις η εφορία θα απαιτήσει κανονικά πρώτα από τον Φλορίν την πληρωμή του φόρου. Βάση υπολογισμού του πληρωτέου φόρου μισθωτών υπηρεσιών είναι ο μικτός μισθός των 1.650,63 ευρώ (υπολογισμένος βάσει του καταβεβλημένου καθαρού μισθού των 1.200,00 ευρώ).
Ο Οικονομικός Έλεγχος Μαύρης Εργασίας είναι μια υπηρεσία που ελέγχει τους εργοδότες και εξετάζει, μεταξύ άλλων, εάν καταβάλουν σωστά τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για τους εργαζόμενους. Για την εξέταση της περίπτωσης της Ντόνα Βικτώρια αρμόδιο είναι το τοπικό γραφείο του FKS στη περιοχή που ο Φλορίν έχει δηλώσει την έδρα της εταιρείας του.
Η Ντόνα Βικτώρια δεν γνωρίζει πού έχει δηλωθεί η εταιρεία του Φλορίν, για αυτό πρέπει να απευθυνθεί στον FKS του τόπου εργασίας της. Μπορεί να βρει τη διεύθυνση στο διαδίκτυο:
Η Ντόνα Βικτώρια μπορεί να προσέλθει αυτοπροσώπως στον FKS, να υποβάλει καταγγελία και να δώσει κατάθεση. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να κάνει την αναφορά και διαδικτυακά:
https://www.zoll.de/DE/Kontakt/Meldung_ FKS/kontakt_node.html
Για την αποτελεσματική διερεύνηση και επεξεργασία της περίπτωσης ο FKS χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες. Η Ντόνα Βικτώρια θα πρέπει να καταθέσει στοιχεία για τη διάρκεια της σχέσης εργασίας, τις ώρες της καθημερινής απασχόλησης, τα ποσά που εισέπραξε, μάρτυρες κτλ.
Η καταγγελία της Ντόνα Βικτώρια μπορεί να οδηγήσει στη διενέργεια ελέγχου και έρευνας από το FKS. Η τιμωρία για τον Φλορίν μπορεί να είναι επιβολή προστίμου ή ακόμα και στέρηση ελευθερίας για φορολογική απάτη και εισφοροδιαφυγή. Αυτό μπορεί να αποτρέψει τον Φλορίν από το να απασχολήσει ξανά παράνομα ανθρώπους στο μέλλον. Εφόσον ο Φλορίν δεν απέδωσε τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης χωρίς η Ντόνα Βικτώρια να το γνωρίζει αυτό, δεν χρειάζεται να φοβάται ότι θα ασκηθεί και εναντίον της αγωγή για συνέργεια σε απάτη εισφοροδιαφυγής. Δυστυχώς η Ντόνα Βικτώρια δεν θα λάβει καμία ενημέρωση σχετικά με τα αποτελέσματα της έρευνας.
Το ότι ο Φλορίν δεν πλήρωνε τις ασφαλιστικές εισφορές, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επιφέρει μειονεκτήματα για την Ντόνα Βικτώρια. Τα κενά όλων των κλάδων κοινωνικής ασφάλισης (σύνταξης, ασθένειας, πρόνοιας, ανεργίας και ατυχήματος) πρέπει να καλυφθούν από τον εκάστοτε ασφαλιστικό φορέα μετά την γνωστοποίηση των διαδικασιών. Η πλήρης ασφαλιστική προστασία εξακολουθεί να ισχύει.