Jeśli jako obywatel UE osoba ostatnio pracowała w Niemczech podlegając obowiązkowi ubezpieczenia i straciła pracę, ma ona ewentualnie prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zasiłek dla bezrobotnych ma na celu zapewnienie zabezpieczenia społecznego dla pracowników, którzy stracili pracę.
1. Informacje ogólne
Podstawowa zasada: W przypadku utraty pracy należy skontaktować się z urzędem pracy w kraju odpowiednim dla naszej ostatniej pracy.
Uwaga: Jeśli pracujesz w innym kraju niż ten, w którym mieszkasz (np. pracownicy przygraniczni), obowiązują Cię specjalne zasady.
Prawo do zasiłku dla bezrobotnych podlega takim samym warunkom jak dla obywateli kraju, w którym ostatnio dana osoba pracowała. Okresy zatrudnienia i ubezpieczenia przepracowane w innych krajach będą brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku.
Każdy, kto ostatnio pracował w Niemczech i stał się bezrobotnym, nie jest pozostawiony sam sobie, lecz otrzymuje od państwa wsparcie pod pewnymi warunkami. Otrzymasz nie tylko pomoc finansową. Z usług Federalnej Agencji Pracy (Bundesagentur für Arbeit) możesz też skorzystać w celu znalezienia pracy. Agencje zatrudnienia i urzędy pracy mają do dyspozycji szeroki wachlarz instrumentów finansowania (np. szkolenia i doskonalenie zawodowe), które posiadają umocowanie w Kodeksu Społecznego II i III.
2. Arbeitslosengeld - Zasiłek dla bezrobotnych
Jeśli ostatnio pracowałeś w Niemczech, masz prawo do zasiłku dla bezrobotnych pod pewnymi warunkami. Jednym z warunków wstępnych jest to, że osoba pracowała wcześniej przez pewien okres czasu. Z reguły w ciągu ostatnich 30 miesięcy osoba pracowała co najmniej 12 miesięcy i była zobowiązania do płacenia składek na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli Twoje okresy zatrudnienia były przeważnie krótkie i z góry ograniczone do nie więcej niż 14 tygodni, pod pewnymi warunkami wystarczyć może 6 miesięcy pracy.
Porada: Można również wziąć pod uwagę okresy zatrudnienia w innych krajach UE. Można je zweryfikować za pomocą formularza PD U1. Informacje na ten temat można znaleźć w ulotce na temat zasiłku dla bezrobotnych i zatrudnienia za granicą, wydanej przez Federalną Agencję Pracy.
Jeśli osoba stała się bezrobotna lub jeśli dowiedziała się, że wkrótce straci pracę lub miejsce kształcenia, ma obowiązek zarejestrować się jako poszukująca pracy we właściwej agencji pracy.
Uwaga: Co najmniej 3 miesiące przed zakończeniem pracy musisz osobiście zarejestrować się we właściwej agencji pracy w celu poszukiwania pracy. Jeśli dowiesz się o zakończeniu zatrudnienia z mniej niż 3-miesięcznym wyprzedzeniem, muszą Państwo zgłosić się osobiście do odpowiedniej agencji pracy w ciągu 3 dni. Aby dotrzymać tego terminu, można również skontaktować się z nami telefonicznie (bezpłatny numer serwisu: 0800 4 5555 000) lub online i zgłosić się jako osoba bezrobotna aktywnie szukająca pracy. Osobiste spotkanie może mieć miejsce w późniejszym terminie. W przypadku przekroczenia terminu grozi okres blokady, podczas którego nie można otrzymywać żadnych świadczeń z tytułu SGB III (zasiłek dla bezrobotnych I).
Dalsze informacje na temat zasiłku dla bezrobotnych można znaleźć w ulotce dla bezrobotnych wydanej przez Federalną Agencję Pracy.
Zasiłek dla bezrobotnych można pobierać w innym kraju UE przez okres od 3 do 6 miesięcy w celu poszukiwania pracy. Oznacza to, że możesz przywieźć swój zasiłek dla bezrobotnych z innego kraju UE do Niemiec w poszukiwaniu pracy. I odwrotnie możesz zabrać swój niemiecki zasiłek dla bezrobotnych do innego kraju UE. Dalsze informacje na ten temat można znaleźć w ulotce na temat zasiłku dla bezrobotnych i zatrudnienia za granicą, wydanej przez Federalną Agencję Pracy (Bundesagentur für Arbeit).
Uwaga: Jeśli chcesz przenieść swój zasiłek dla bezrobotnych do innego kraju, musisz najpierw skontaktować się z urzędem pracy i spełnić pewne warunki. W innym przypadku możesz stracić swoje uprawnienia.
3. Świadczenie podstawowe
Zabezpieczenie podstawowe daje ci minimalne środki finansowe potrzebne do życia.
Osoby zdolne do pracy, które poszukują pracy, nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych (lub zasiłek ten byłby zbyt niski) albo mają zbyt niskie dochody, otrzymują zasiłek obywatelski zgodnie z drugą księgą kodeksu socjalnego (SGB II).
Osoby, które nie są zdolne do pracy, na przykład z powodu choroby lub wieku emerytalnego, a zatem nie mogą pracować, otrzymują wsparcie zgodnie z dwunastym kodeksem społecznym (SGB XII).
Uwaga: Obywateli UE obowiązują w zakresie dostępu do tych świadczeń socjalnych szczególne regulacje:
Świadczenia zgodne z drugą księgą kodeksu socjalnego (SGB II) możesz otrzymać, jeżeli
- pracujesz w Niemczech, ale nie zarabiasz wystarczająco dużo, by się utrzymać, lub
- pracowałeś(-aś) w Niemczech ponad 1 rok i znalazłeś(-aś) się na bezrobociu wbrew swojej woli. Jeśli pracujesz krócej niż 1 rok, świadczenia są ograniczone do 6 miesięcy.
Osoby samotne lub samotnie wychowujące dzieci uprawnione do świadczeń otrzymują obecnie 502 EUR miesięcznie. Rozsądne koszty zakwaterowania i ogrzewania zostaną pokryte dodatkowo. Twój dochód jest brany pod uwagę.
Jeśli przebywasz w Niemczech wyłącznie w celu poszukiwania pracy, jednak nie posiadasz tutaj odpowiednio długiego stażu pracy, to świadczenia z SGB II (świadczenie podstawowe) i SGB XII (pomoc społeczna) otrzymasz dopiero po 5 latach legalnego pobytu w Niemczech.
Jeśli nie przysługują Ci świadczenia socjalne, ale potrzebujesz pomocy, możesz otrzymać świadczenia z SGB XII na żywność, środki higieny osobistej i utrzymanie zdrowia oraz na zakwaterowanie i wyżywienie (świadczenia wyrównawcze) do czasu opuszczenia kraju lub maksymalnie na 1 miesiąc w ciągu dwóch lat. Świadczenia te mogą być przyznawane w indywidualnych przypadkach w przypadku szczególnych trudności (np. niezdolności do podróży) po upływie 1 miesiąca.
Uwaga: Nie musisz mieć woli opuszczenia kraju, aby otrzymać świadczenia pomostowe! Tak wola opuszczenia nie musi być także dokumentowana.
Szczegółowe informacje znajdują się w wydanej przez Federalną Agencję Pracy ulotce na temat zasiłku obywatelskiego/pomocy społecznej – podstawowego zabezpieczenia dla osób poszukujących pracy zgodnie z SGB II. Można również skorzystać z Katalogu pytań i odpowiedzi Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych.
Porada: Jeśli masz prawo do świadczeń socjalnych w Niemczech, dotyczy ono również członków Twojej rodziny mieszkających w Niemczech.