Link bezpośredni
Przykład
Daniel znalazł w swojej ojczyźnie, Rumunii, za pośrednictwem ogłoszenia internetowego agencję, która znajdzie dla niego pracę w Niemczech. Musi za to zapłacić 500€. Ponieważ Daniel nie dysponuje tak dużą kwotą, agencja proponuje odpracowanie tej opłaty. W Niemczech, jego nowy pracodawca odbiera go z dworca autobusowego i zabiera do małego mieszkania, gdzie przebywają już inni mężczyźni. Pracodawca przekonuje Daniela, żeby oddał mu swoje dokumenty. Mówi, że u niego będą bezpieczniejsze. Za zakwaterowanie Daniel musi płacić 300 € miesięcznie. Pracodawca pokazuje mu dokumenty w języku niemieckim, których Daniel nie rozumie i mówi, że jest to jego umowa o pracę. Po złożeniu przez Daniela podpisu, pracodawca zabiera dokumenty. Daniel rozpoczyna pracę: średnio dwanaście godzin dziennie, siedem dni w tygodniu. Pracodawca wozi go codziennie na różne budowy i z powrotem, więc Daniel nie bardzo wie, gdzie jest i gdzie pracuje. Zna tylko drogę z miejsca zakwaterowania do supermarketu. Na koniec pierwszego miesiąca nie dostaje żadnych pieniędzy. Pracodawca twierdzi, że najpierw Daniel musi spłacić swój dług. Na koniec drugiego miesiąca pracodawca mówi to samo. Raz tylko Daniel dostaje 200 euro na zakup żywności. Zaprzyjaźnia się z dwoma innymi mężczyznami, z którymi mieszka. Mówią mu oni, że dostają tylko tyle pieniędzy, żeby przeżyć. Daniel chce zrezygnować z tej pracy, wyprowadzić się i żąda zwrotu swoich dokumentów. Pracodawca odmawia i grozi Danielowi, że ten nadal jest mu winien pieniądze. Mówi też, że wie, gdzie mieszka rodzina Daniela i że jeśli Daniel nie będzie dalej pracować, to odpowiednie osoby „złożą jego rodzinie wizytę”. Jednocześnie ponownie obiecuje, że wkrótce da mu pieniądze. Daniel nie zna nikogo w Niemczech, nie mówi po niemiecku, nie ma pieniędzy, nie zna swoich praw i boi się. Nie widzi innej możliwości, jak tylko kontynuować pracę.
Daniel znajduje się w sytuacji, z której sam nie może się uwolnić. Na podstawie nieprawdziwych informacji został zwabiony do pracy opartej na wyzysku. Prawie w ogóle nie dostaje pieniędzy. Ponadto, mówi się mu, że ma dług do spłacenia. Pracodawca groził, że zrobi krzywdę jego rodzinie, która została w ojczyźnie. Dodatkowo zabrał mu jego dokumenty, wskutek czego Daniel nie może tak po prostu odejść od pracodawcy
Są to typowe oznaki handlu ludźmi, pracy przymusowej lub wyzysku w pracy. Lista cech stworzona przez podmioty zajmujące się przeciwdziałaniem wyzyskowi w pracy, pracy przymusowej i handlowi ludźmi pomaga zidentyfikować i sklasyfikować oznaki pracy przymusowej:
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit. de/arbeitshilfen/indikatorenliste/
Danielowi, jako ofierze pracy przymusowej, przysługują szczególne prawa. W szczególności władze niemieckie są zobowiązane do zidentyfikowania sytuacji przymusu jako takiej i uwolnienia go od niej. Jednocześnie ma on również prawo do informacji i porady.
Bardzo ważne jest, aby Daniel został uznany za ofiarę tego procederu i skierowany do specjalistycznej poradni doradztwa lub sam takiej poradni poszukał.
Specjalistyczna poradnia może, między innymi, doradzić mu w kwestiach związanych z pobytem i prawem socjalnym, zapewnić interwencję kryzysową i doradztwo psychologiczno-socjalne oraz zorganizować pomoc prawną. Pomaga ona w sytuacjach nagłych, ma dostęp do opieki medycznej, a w razie potrzeby może również udzielić informacji o pomocy dostępnej w kraju pochodzenia. Specjalistyczna poradnia może również pomóc Danielowi w znalezieniu zakwaterowania. Dotyczy to zarówno obywateli Unii, jak i osób z krajów trzecich.
Listę wszystkich punktów doradztwa specjalizujących się w tematyce wyzysku w pracy i pracy przymusowej można znaleźć np. tutaj:
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit. de/beratungsstellen/
Poradnie specjalizujące się w prawie pracy są zazwyczaj również przygotowane do rozpoznawania oznak pracy przymusowej i wyzysku oraz są w stanie zaoferować pomoc osobom dotkniętym tymi zjawiskami w ich niepewnej sytuacji.
Poza tym dostępne są jeszcze inne materiały, które mają ułatwić w szczególności poradniom i urzędom rozpoznanie oznak pracy przymusowej (np. „Visual Language“):
https://www.servicestelle-gegen-zwangsarbeit.de/arbeitshilfen/0_visual-language_broschuere_web/
Daniel jest obywatelem Unii, a zatem ma prawo do korzystania ze swobody przemieszczania się. W zakresie pytań o to, jak zapewnić sobie środki do życia, Daniel może uzyskać pomoc w specjalistycznych poradniach dla ofiar pracy przymusowej. Zgodnie z kodeksem socjalnym SGB II wszyscy obywatele Unii, którzy zostali dotknięci pracą przymusową, mają prawo do świadczeń zapewniających utrzymanie.
W celu wniesienia roszczenia wobec urzędu pracy (Jobcenter) zazwyczaj wymagane jest zaświadczenie z policji, urzędu celnego lub prokuratury, potwierdzające podejrzenie wyzysku siły roboczej/pracy przymusowej/ handlu ludźmi. Specjalistyczna poradnia może pomóc Danielowi w uzyskaniu takiego zaświadczenia.
Daniel może również skontaktować się bezpośrednio z organami ścigania, takimi jak Policja lub Urząd Celny. Zawsze jednak warto przedtem skontaktować się ze specjalistyczną poradnią, aby dowiedzieć się o możliwościach współpracy z właściwymi organami ścigania. Z reguły poradnia ma kontakt do odpowiedniej osoby w Policji lub w Urzędzie Celnym, która zna problematykę pracy przymusowej.
Daniel powinien wiedzieć, że wszystkie osoby pracujące w Niemczech muszą w określonym terminie zgłosić ten fakt urzędowo i - jeśli otrzymują wynagrodzenie - płacić podatki i składki na ubezpieczenie społeczne. Daniel nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego i w jego imieniu nie były odprowadzane żadne podatki ani składki na ubezpieczenie społeczne. To jest w Niemczech nielegalne.
Jednak ryzyko ukarania Daniela za takie wykroczenie jest w jego przypadku niewielkie. Jeśli ofiara handlu ludźmi zgłosi popełnione przez siebie przestępstwo, prokuratura może odstąpić od ścigania. Tylko w przypadku szczególnie poważnych przestępstw prokuratura będzie musiała podjąć działania także przeciwko samemu pokrzywdzonemu. Jeżeli popełniono jedynie wykroczenie administracyjne, to od uznania właściwego organu zależy, czy wniesie on oskarżenie czy nałoży grzywnę.
Mimo że Daniel, jako potencjalna ofiara handlu ludźmi, nie jest zobowiązany do współpracy z Policją ani Urzędem Celnym, ma to dla niego więcej zalet niż wad. Ponadto przyczynia się w ten sposób do wykorzystania wszelkich możliwych sposobów i całej mocy prawa w walce przeciwko sprawcom przestępstw.
Daniel pracował i ma prawo do otrzymania swojego wynagrodzenia. Poradnia specjalizująca się w prawie pracy może pomóc Danielowi odzyskać wynagrodzenie za wykonaną przez niego pracę. W tym celu kontaktuje się ona z pracodawcą, a Danielowi może pomóc w znalezieniu adwokata, jeśli zajdzie potrzeba wniesienia sprawy do Sądu Pracy. Poszczególne etapy działania opisano w rozdziale 2: Niewypłacone wynagrodzenie.
Poradnia specjalizująca się w pracy przymusowej może poinformować Daniela o możliwościach działania i wsparcia w przypadku wszczęcia postępowania karnego przeciwko pracodawcy. Może ona również pomóc mu w znalezieniu odpowiedniego adwokata. Może również sprawdzić, czy Daniel jest uprawniony do odszkodowania za szkody materialne lub niematerialne.