Link bezpośredni
Przykład
Alba pochodzi z Hiszpanii. Od dwóch miesięcy przebywa w Niemczech i jest zatrudniona na umowę o pracę w niepełnym wymiarze godzin. Zarabia 600 euro miesięcznie. Jej mąż, który został w Hiszpanii, ma obywatelstwo kolumbijskie i unijne prawo do pobytu stałego w Hiszpanii. Alba chce, żeby przyjechał do niej do Niemiec, by mogli razem budować tu nowe życie. Mąż Alby ma już ofertę pracy z Niemiec. Pracodawca chce go zatrudnić od razu i pyta, czy mąż Alby ma pozwolenie na pobyt i pracę. Alba zadzwoniła do miejscowego Urzędu ds. cudzoziemców. Tam powiedziano jej, że musi mieć wystarczające dochody i duże mieszkanie, aby jej mąż mógł przyjechać do Niemiec. O wszelkie pozwolenia powinien ubiegać się w Hiszpanii. Pracodawca, który chce zatrudnić jej męża, wywiera presję na Albę: jeśli jej mąż nie podejmie pracy w ciągu najbliższych kilku tygodni, pracodawca będzie musiał zatrudnić kogoś innego. Alba jest przytłoczona i rozważa sytuację, w której jej mąż zacząłby pracować bez wymaganych dokumentów.
Jako obywatelka Unii Europejskiej, której przysługuje prawo do korzystania ze swobody przemieszczania się, Alba ma takie same prawa jak obywatele Niemiec. Obejmują one również prawo do życia z rodziną.
Aby uzyskać dokładne i wiarygodne informacje na temat swojego statusu, Alba może zwrócić się do poradni, która doradza w zakresie prawa pobytu. Porady w takiej placówce są bezpłatne. Aby znaleźć w swojej okolicy poradnię, w której mogłaby uzyskać poradę w swoim języku ojczystym, Alba może skorzystać z tej wyszukiwarki:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/eugs-pl/obywatele-ue/punkty-doradztwawyszukiwanie
Kiedy mąż Alby dołączy do niej, ma takie same prawa jak jego żona, jest bowiem członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej: Może on przebywać i pracować w Niemczech bez konieczności uzyskania dodatkowego zezwolenia. W przeciwieństwie do informacji udzielonych telefonicznie przez miejscowy Urząd ds. cudzoziemców, dochody Alby i wielkość jej mieszkania nie mają tu żadnego znaczenia.
Członkowie rodziny uprawnieni do korzystania ze swobody przemieszczania się, którzy nie są obywatelami Unii, otrzymują na swój wniosek zaświadczenie o prawie pobytu (karta pobytu). Mąż Alby może podjąć pracę jeszcze przed wydaniem karty pobytu. Prawo do podjęcia pracy wynika z samych zapisów ustawy, a karta pobytu ma jedynie charakter „deklaratywny”, tzn. poświadcza jedynie istniejące prawo pobytu. Tak więc mąż Alby nie ma się czego obawiać i powinien prosić o umowę o pracę.
Ponieważ mąż Alby posiada kartę stałego pobytu z Hiszpanii, nie potrzebuje wizy, aby wjechać do Niemiec. Wystarczy ważny paszport.
Jeżeli nie posiadałby karty stałego pobytu, musiałby obowiązkowo okazać wizę wjazdową przy wjeździe. Co by się stało, gdyby pojawił się na granicy bez wizy wjazdowej? W takim przypadku wiza wjazdowa może zostać wydana przez Urząd Graniczny. Wystarczy, że mąż Alby udowodni, że pozostaje w związku małżeńskim z obywatelką Unii Europejskiej, która przebywa już w Niemczech. Jako dowód musi przedstawić akt małżeństwa wydany w kraju europejskim albo uznany i uwierzytelniony. w kraju europejskim.
Mąż Alby jest zobowiązany do zameldowania się w Urzędzie Meldunkowym w ciągu dwóch tygodni od przyjazdu do Niemiec. Jeśli mąż Alby zachował swój adres w Hiszpanii , bieg tego okresu rozpoczyna się dopiero po upływie trzech miesięcy od przyjazdu.
Wszelkie trudności z zarejestrowaniem pobytu nie mają wpływu na zdolność męża Alby do podjęcia pracy (patrz rozdział 1: Praca bez meldunku).
Jeśli mąż Alby natychmiast rozpocznie pracę, zostanie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym przez pracodawcę. Musi on tylko poinformować pracodawcę, w której Kasie Chorych chce być ubezpieczony.
Jeżeli nie podejmie pracy natychmiast, powinien zostać objęty ubezpieczeniem rodzinnym Alby, aby uniknąć pozostawania w Niemczech bez ważnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Aby otrzymać kartę pobytu, mąż Alby musi udać się do Urzędu ds. cudzoziemców.
W Urzędzie ds. cudzoziemców Alba i jej mąż muszą przedłożyć akt małżeństwa. Być może Alba będzie musiała udokumentować przysługujące jej prawo do korzystania ze swobody przemieszczania się. Może to zrobić np. w formie pisemnego potwierdzenia zatrudnienia wystawionego przez pracodawcę. Urząd ds. cudzoziemców wyda kartę pobytu dla męża Alby. Jest ona ważna 5 lat.
Czasami na wydanie karty pobytu czeka się kilka miesięcy. W tym czasie mąż Alby może mieć trudności w udokumentowaniu przysługujących mu praw (np. rozpoczęcie pracy).
Dlatego po wjeździe do Niemiec i zameldowaniu się w Urzędzie Meldunkowym powinien on udać się bezpośrednio do miejscowego Urzędu ds. cudzoziemców. Tam natychmiast otrzyma zaświadczenie potwierdzające złożenie wniosku o wydanie karty pobytu. Zaświadczenie potwierdza również, że mąż Alby jest uprawniony do podjęcia pracy. Może on przedstawić to zaświadczenie np. swojemu pracodawcy.
Jeżeli Alba i jej mąż mają trudności z egzekwowaniem swoich praw podczas wypełniania formalności, mogą odwiedzić stronę internetową Biura ds. Równego Traktowania Pracowników z UE w celu uzyskania odpowiednich informacji w swoim języku ojczystym. Znajdą tam też informacje o odpowiednich poradniach znajdujących się w najbliższym sąsiedztwie:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/eugs-pl/obywatele-ue/punkty-doradztwawyszukiwanie
Zadaniem Biura ds. Równego Traktowania jest wspieranie pracowników z UE w korzystaniu z praw, które przysługują im na podstawie swobody przepływu pracowników w Niemczech. W ramach swoich kompetencji biuro zapewnia niezależną pomoc prawną lub inną pracownikom UE i członkom ich rodzin, świadcząc usługi doradztwa i kierując osoby zainteresowane do odpowiednich instytucji.
Swoją sprawę można zgłosić za pomocą poniższego formularza online:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/eugs-pl/serwis/kontakt/zapytaj-popro%C5%9B-o-porad%C4%99
Alba i jej mąż mogą doświadczyć trudności w kontaktach z władzami publicznymi (np. z Urzędem ds. cudzoziemców lub Kasą Chorych) i/lub czuć się dyskryminowani. W takim przypadku można również skontaktować się z placówką SOLVIT za pośrednictwem poniższego formularza:
https://ec.europa.eu/eu-rights/enquiry-complaint-form/home?languageCode=de&origin=solvit-web
SOLVIT jest europejską siecią krajowych poradni, których misją jest jak najszybsze (w ciągu dziesięciu tygodni) rozwiązywanie problemów transgranicznych w UE z udziałem władz publicznych.