Jako obywatel/-ka UE masz prawo do tego, by we wszystkich państwach członkowskich być traktowanym w taki sam sposób, jak obywatele tego kraju przyjmującego. Dowiedz się o swoich prawach przysługujących Tobie i członkom Twojej rodziny w ramach swobody przepływu pracowników.
1. Co to jest swoboda przepływu pracowników?
Swobodny przepływ pracowników jest jedną z podstawowych swobód UE.
Pozwala ona obywatelom z 27 państw UE oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii na podjęcie pracy w jednym z tych krajów bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.
Swoboda przepływu pracowników dotyczy również członków rodzin obywateli tych krajów, nawet jeśli członkowie ich rodzin pochodzą z krajów trzecich.
W ramach swobody przepływu pracowników masz prawo do:
- poszukiwania pracy w innym kraju,
- do pracy w danym kraju bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na pracę,
- do mieszkania w danym państwie celem wykonywania pracy,
- do pozostania w danym państwie także po zakończeniu stosunku pracy,
- traktowania w taki sam sposób jak obywatele państwa przyjmującego w zakresie dostępu do zatrudnienia, edukacji i szkoleń, związków zawodowych, mieszkalnictwa i wszelkich innych korzyści społecznych i podatkowych oraz w zakresie warunków pracy.
2. Równe traktowanie
Obywatele UE pracujący w innym państwie UE (państwie przyjmującym) oraz członkowie ich rodzin mają prawo być traktowani jak obywatele państwa przyjmującego.
Konkretnie dla osób poszukujących pracy:
są one uprawnione do takiego samego wsparcia ze strony publicznych służb zatrudnienia jak obywatele kraju przyjmującego. Jednak występują ograniczenia w zakresie świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania.
Uwaga: Jeśli ubiegasz się o pracę, pracodawca nie może dyskryminować Cię w porównaniu z innymi wnioskodawcami, ponieważ mieszkasz w innym państwie członkowskim.
Uwaga: Generalnie pracodawcy mogą wymagać od wnioskodawców z innych państw członkowskich znajomości języka niemieckiego. Jednakże wymagania językowe muszą być odpowiednie i niezbędne dla danego organu. W szczególności znajomość języka niemieckiego nie może być wykorzystywana jako pretekst do dyskryminowania obywateli UE w procesie składania wniosków lub do wykluczenia ich z tego procesu. W niektórych przypadkach i na niektórych stanowiskach wymaganie bardzo dobrych umiejętności językowych może być uzasadnione. Niedopuszczalne jest jednak wymaganie od kandydatów, by byli „rodzimymi użytkownikami języka".
Jako pracownik/pracownica od 1. dnia swojej pracy, podobnie jak obywatele niemieccy, masz prawo do:
- dostępu do kształcenia, szkół zawodowych i dokształcania,
- dostępu do mieszkań, łącznie z mieszkaniami , lub do ułatwień w nabywaniu prawa własności do mieszkań,
- ulg socjalnych i podatkowych, w tym uzupełniających świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania, jeśli Twój dochód jest zbyt niski.
Również w miejscu pracy osoba musi być traktowana tak samo jak jej koledzy, którzy są obywatelami Niemiec. Dotyczy to w szczególności:
- wynagrodzenia, zwalniania i innych warunków zatrudnienia i pracy,
- BHP na stanowisku pracy,
- prawa do bycia członkiem związku zawodowego, wyboru jego zarządu lub wyboru swojej osoby na stanowisko administracyjne w związku zawodowym.
Osoba zamierzająca mieszkać lub pracować w innym kraju UE nie powinna odczuwać żadnych negatywnych skutków z tego tytułu. Dotyczy to także zabezpieczenia socjalnego. Dlatego też istnieją regulacje europejskie mające na celu ochronę praw do zabezpieczenia społecznego. Zasady te mają zastosowanie w 27 państwach UE, a także w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii.
U ich podstaw leżą 4 zasady:
- Zawsze podlegasz systemowi ubezpieczeń społecznych jednego kraju. Oznacza to, że płacisz składki na ubezpieczenie społeczne tylko w tym kraju.
- Masz takie same prawa i obowiązki jak obywatele danego kraju.
- Okresy ubezpieczenia, zatrudnienia i pobytu w innych krajach będą brane pod uwagę przy ustalaniu uprawnień do ubezpieczenia społecznego.
- Jeśli osoba jest uprawniona do świadczeń pieniężnych w danym kraju, otrzyma je nawet jeśli nie mieszka w tym kraju.
Tych praw można dochodzić przed sądem.