• 1. Pracownicy delegowani
• 2. Pracownicy przygraniczni
• 3. Pracownicy sezonowi
• 4. Au-Pair
• 5. Samozatrudnienie
• 6. Wykonywanie drobnych prac

1. Pracownicy delegowani

O pracownikach delegowanych mówimy wtedy, gdy przedsiębiorstwo świadczy tymczasowo swoje usługi w innym kraju i zabiera ze sobą własnych pracowników, tzn. tymczasowo deleguje ich do innego kraju.

Prawo pracy

Jeśli posiadasz umowę o pracę z pracodawcą z siedzibą w Twoim kraju i na jego zlecenie czasowo oddelegowano Cię do Niemiec, to dotyczą Cię wszystkie obowiązujące w Niemczech przepisy dotyczące wynagrodzeń. Tak więc obowiązuje zasada:

• przysługuje Ci ustawowa płaca minimalna wynosząca aktualnie 12 EUR brutto za godzinę lub,
• wynagrodzenie taryfowe ustalone w ramach ogólnie obowiązujących układów zbiorowych (jeżeli takie istnieje). Tylko w przypadku, gdy średni czas pracy w okresie 6 miesięcy nie przekracza 8 godzin, w drodze wyjątku dopuszcza się 10 godzin.
• Czasy przerw minimum 11 godzin po każdym dniu pracy,
• przysługuje płatny urlop. W przypadku 5-dniowego tygodnia masz co najmniej 20 dni urlopu w roku; w przypadku 6-dniowego tygodnia masz co najmniej 24 dni.
• Jako kobieta w ciąży podlegasz ochronie: w okresie ciąży nie można Tobie składać wymówienia. 6 tygodni przez rozwiązaniem musisz przestać pracować.

Uwaga: W przypadku delegacji trwającej ponad jeden miesiąc pracodawca musi wystawić dokument podsumowujący najważniejsze warunki delegacji (umowa delegacji). Należy zwrócić uwagę, aby pracodawca dostarczył Tobie umowę delegowania.

W przypadku oddelegowania do Niemiec i problemów z pracodawcą, który ma siedzibę za granicą, możesz zwrócić się do poradni w Niemczech, która specjalizuje się w delegacjach. Poniższy krótki film stworzony w ramach projektu „Fair Posting” (DGB) w zrozumiały sposób przedstawia, jakie prawa przysługują Ci podczas oddelegowania do Niemiec i jakimi sposobami możesz się bronić przed wyzyskiem:

Ponadto na stronie internetowej projektu dostępne są do pobrania dodatkowe materiały informacyjne na temat ogólnych zasad oddelegowania oraz oddelegowania w branży budowlanej. Informacje są dostępne w języku niemieckim oraz bułgarskim, rumuńskim, angielskim, węgierskim, chorwackim, polskim i słoweńskim.

Uwaga: Jeżeli chcesz dochodzić wyżej wymienionych niemieckich wymogów minimalnych na drodze sądowej, możesz to zrobić przed niemieckimi sądami pracy. Tutaj możesz się dowiedzieć, który sąd jest za Ciebie odpowiedzialny. Z drugiej strony, roszczenia wynikające z umowy o pracę muszą być zawsze dochodzone przed sądem w kraju pochodzenia.

Prawo ubezpieczeń socjalnych

Jeśli delegacja trwa maksymalnie 12 miesięcy, zazwyczaj nadal podlegasz ubezpieczeniu społecznemu kraju wysyłającego. Ubezpieczenie społeczne w kraju wysyłającym poświadczane jest dokumentem A1, który możesz otrzymać u swojego ubezpieczyciela społecznego. Po upływie 12 miesięcy obowiązują Cię wszystkie przewidziane w Niemczech obowiązki związane z zapłatą składek na ubezpieczenie społeczne.

Szczególną cechą ubezpieczenia zdrowotnego jest to, że w przypadku choroby można otrzymać leczenie również w kraju, do którego został wysłany (kraj przyjmujący). W tym celu należy przed wyjazdem skontaktować się z ubezpieczycielem chorych w kraju delegowania. W zależności od tego, czy przebywasz w Niemczech tymczasowo, czy też przenosisz swoje centrum życia do Niemiec, musisz złożyć wniosek o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego lub formularza S1.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego będzie Ci potrzebna w przypadku, jeżeli zamierzasz przebywać w Niemczech tylko tymczasowo. Pozwoli ona na uzyskanie opieki medycznej, która jest niezbędna podczas pobytu w Niemczech.

Potrzebujesz formularz S1 przenosisz swoje życie do Niemiec. To znaczy Twój pobyt w Niemczech ma charakter trwały. Na przykład, gdy przeprowadzasz się na dłużej ze swoją rodziną do Niemiec. Formularz S1 składa się w jednej z państwowych kasie chorych na terenie Niemiec. Tym samym otrzymasz Ty i Twoja rodzina kompletną opiekę zdrowotną na terenie Niemiec.

Uwaga: Zawarcie ubezpieczenia podróżnego nie jest konieczne do wykonywania czynności za granicą.

Także podatki od wynagrodzeń są opłacane najpierw w kraju pochodzenia. Jeżeli jednak pracujesz w Niemczech dłużej niż 183 dni, masz obowiązek płacić podatki w Niemczech.

2. Pracownicy przygraniczni

Pracownicy przygraniczni to pracownicy, którzy pracują poza krajem UE, w którym mieszkają, ale wracają do miejsca zamieszkania codziennie lub przynajmniej raz w tygodniu.

Co do zasady pracownicy przygraniczni podlegają przepisom o ubezpieczeniach społecznych kraju, w którym pracują. Jako pracownik przygraniczny podlegasz specjalnym przepisom w następujących przypadkach:

• Choroba: Należy się zameldować w kasie chorych w kraju, którym pracujesz. Tutaj masz wybór: Możesz korzystać z opieki medycznej w kraju, w którym pracujesz lub mieszkasz. Dalsze informacje na temat zdrowia i ubezpieczenia zdrowotnego można znaleźć tutaj. Ulotka Niemieckiego Biura Łącznikowego Ubezpieczeń Zdrowotnych za Granicą (Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung - Ausland, DVKA) zawiera informacje na temat specjalnych przepisów dla pracowników przygranicznych.
• Bezrobocie Będziesz otrzymywać zasiłki z systemu ubezpieczeń od bezrobocia w kraju, w którym mieszkasz. Do poświadczenia okresów ubezpieczenia w Niemczech potrzebne jest zaświadczenie PD U1 z niemieckiej agencji pracy (Agentur für Arbeit), w którym podana jest długość przepracowanego przez Ciebie okresu. Jeśli wysokość zasiłku dla bezrobotnych zależy od dochodów, za podstawę przyjmuje się dochody w kraju, w którym ostatnio dana osoba pracowała.
• Świadczenia rodzinne: Kraj, w którym otrzymujesz świadczenia rodzinne (np. zasiłek na dziecko), zależy od Twojej sytuacji zawodowej i sytuacji mieszkaniowej Twojej rodziny. By uzyskać informacje na ten temat, zwróć się do Twojej Kasy Świadczeń Rodzinnych. Dalsze informacje w tym zakresie znajdziesz tutaj.

Porada: Jeśli pracujesz w Niemczech jako pracownik przygraniczny, masz prawo do zasiłku rodzinnego na dziecko i innych niemieckich świadczeń rodzinnych.

• Emerytura: Wniosek o emeryturęskłada się do funduszu emerytalnego w kraju UE, w którym mieszkasz. Jeżeli osoba nigdy tam nie pracowała, składa wniosek w kraju, w którym pracowała ostatnio. Kasa emerytalna uwzględni wszystkie okresy ubezpieczenia w krajach, w których dana osoba pracowała.

Specjalne świadczenia informacyjnei doradcze dla pracowników przygranicznych w różnychregionach przygranicznych znajdziesz tutaj:

• Region przygraniczny DE-DK
• Region przygraniczny DE-NL
• Region przygraniczny DE-BE
• Region przygraniczny DE-LUX
• Region przygraniczny DE-BE-FR-LUX
• Region przygraniczny DE-FR
• Region przygraniczny DE-FR-CH 
• Region przygraniczny DE-CH
• Region przygraniczny DE-AT
• Region przygraniczny DE-CZ
• Region przygraniczny DE-PL-CZ
• Region przygraniczny DE-PL

Można także zwrócić się do wirtualnego Welcome Center:

Virtuelles Welcome Center
Villemombler Straße 76
53123 Bonn
Tel: 0049 228 713-1313
Faks: 0049 228 713-1111
E-mail: make-it-in-germany@arbeitsagentur.de

3. Pracownicy sezonowi

Pracownicy sezonowi są wykorzystywani w zakładach, które potrzebują zwiększonej ilości personelu w określonych porach roku. Na ten okres czasu otrzymują oni umowy o pracę na czas określony.

Pracownicy zatrudnieni na czas określony nie mogą być traktowani gorzej niż równorzędni pracownicy zatrudnieni na czas nieokreślony. Ponadto muszą być traktowani identycznie jak pracownicy niemieccy. Dotyczy to warunków pracy, na przykład wynagrodzenia za pracę, wypowiedzenia, czasów pracy, urlopów i świąt, ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Dodatkowo pracownikom sezonowym przysługuje minimalne wynagrodzenie lub ew. obowiązujące płace minimalne dla danej branży. Mają oni również prawo do zasiłku rodzinnego w Niemczech, jeśli podczas pracy w Niemczech podlegają ogólnemu podatkowi dochodowemu.

Uwaga: Od pensji odciągane są określone koszty. Jeśli osoba nie jest pewna, czy ma prawo do odliczenia pewnych kosztów za jedzenie i zakwaterowanie, może dowiedzieć się o maksymalnych kwotach na stronie internetowej urzędu celnego.

4. Au-Pair

Jeśli pracujesz jako au-pair w Niemczech, jesteś z reguły pracownikiem w sensie swobodnego przepływu pracowników. Jesteś osobą uprawnioną do korzystania ze swobody przemieszczania się i korzystasz z prawa pracowniczych. Działalność jako au-pair może mieć miejsce również w ramach szczególnego rodzaju relacji opiekuńczej. W tym przypadku masz prawo do swobodnego przemieszczania się jako niepracujący obywatel UE posiadający własne środki utrzymania. Szczególny rodzaj relacji opiekuńczej charakteryzuje się pewnymi cechami i ma przede wszystkim służyć nabywaniu umiejętności językowych i poszerzaniu wiedzy o kulturze niemieckiej.

Wymagania i zadania:

• Wiek osoby au-pair: nie mniej niż 18 lat i nie więcej niż 27,
• Znajomość języka: wymagana podstawowa znajomość języka niemieckiego (poziom A1)
• czas trwania działalność jako au-pair: minimum 6 miesięcy, maksymalnie 1 rok,
• Współpraca w szczególności przy lekkich pracach domowych i opiece nad dziećmi, łącznie z opieką nad dziećmi: do 6 godzin dziennie i do 30 godzin tygodniowo.

Porada: Zasady dotyczące wzajemnych zobowiązań w odniesieniu do godzin pracy, czasu wolnego i kieszonkowego powinny być określone na piśmie. W tym celu stworzono wzór umowy zgodny z Europejskim Porozumieniem o Zatrudnieniu Au-Pair.

Prawa:

• Bezpłatne wyżywienie i zakwaterowanie (udział we wspólnych posiłkach z rodziną goszczącą) oraz kieszonkowe w wysokości 260 EUR płacone przez rodzinę goszczącą,
• 50 EUR miesięczny zasiłek od rodziny goszczącej na udział w kursach języka niemieckiego,
• zwalnianie au-pair na kursy językowe, praktyki religijne i wydarzenia kulturalne,
• jeden pełny dzień odpoczynku w tygodniu i co najmniej 4 darmowe wieczory w tygodniu podczas pracy jako au-pair
• prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 4 tygodni w roku (za pracę na okres krótszy niż jeden rok: 2 dni robocze na pełny miesiąc).
• Rodzina goszcząca musi ubezpieczyć au-pair na wypadek choroby, nieszczęśliwych wypadków, a także w przypadku ciąży lub porodu i ponosi koszty z tego tytułu. 

Porada: W sytuacjach awaryjnych (np. w przypadku wyzyskiwania) należy niezwłocznie skontaktować się z agencją pośrednictwa pracy lub awaryjną linią telefoniczną 0800-111-0-111 lub 0800-111-0-222.

Dalsze informacje na temat pracy jako au-pair można znaleźć na stronie internetowej Federalnej Agencji Pracy. Dostępna jest tu m.in. ulotka „Au-Pair bei deutschen Familien” (Praca opiekunki przy niemieckich rodzinach) w języku angielskim i niemieckim.
 

5. Samozatrudnienie

Jeśli chcesz założyć własną działalność gospodarczą w Niemczech, obszerne informacje na temat zakładania działalności gospodarczej znajdziesz na portalu zakładania działalności gospodarczej Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Energii. W szczególności portal zawiera przegląd procedury zakładania działalności, niezbędnych rejestracji oraz wiele informacji, list kontrolnych i programów edukacyjnych na temat zakładania działalności gospodarczej i samozatrudnienia.

Główne cechy charakterystyczne dla samozatrudnienia w Niemczech to:

• Jeśli zamierzasz pracować w ramach wolnego zawodu, na przykład jako lekarz, artysta lub architekt, nie musisz rejestrować działalności. Należy jednak zawsze skontaktować się z odpowiednią izbą zawodową i zapytać o wszelkie wymagania dotyczące przyjęcia. Jako freelancer musisz tylko złożyć podanie o numer podatkowy w urzędzie skarbowym.
• Specjalne wymagania dotyczące dopuszczenia mają również zastosowanie w sektorze rzemieślniczym. Jeśli na przykład chcesz osiedlić się wykonując rzemiosło wymagające zezwolenia, potrzebujesz nadzwyczajną zgodę na zwolnienie z obowiązku wpisu w rejestrze rzemieślników. W zależności od formy prawnej Twoja firma musi być również wpisana do elektronicznego rejestru handlowego przez notariusza.
• Rejestracja działalności gospodarczej
  Jeśli Twoja firma jest działalnością gospodarczą, pierwszym krokiem jest rejestracja działalności gospodarczej w odpowiednim urzędzie ds. działalności gospodarczej. Właściwość jest określana przez siedzibę Twojej firmy, nie przez miejsce Twojego zamieszkania. W zależności od regionu należy uiścić opłatę w wysokości do 70 EUR. Właściwy urząd ds. działalności gospodarczej można znaleźć tutaj.
• Ubieganie się o numer podatkowy
  Swój numer podatkowy z urzędu skarbowego, który automatycznie zostanie poinformowany przez urząd ds. działalności gospodarczej o zarejestrowaniu Twojej działalności. Dokumenty do wniosku otrzymasz z urzędu skarbowego pocztą. Jednakże potrwa to od 4 do 6 tygodni. Porada: Jeśli złożysz podanie o numer identyfikacji podatkowej osobiście w urzędzie skarbowym, możesz znacznie skrócić okres oczekiwania.
• Faktury
  Masz obowiązek wystawienia faktury za każde wykonane zlecenie.
• Deklaracja podatkowa
  Jako osoba samozatrudniona masz obowiązek prowadzenia ewidencji wszystkich wpływów i wydatków oraz do składania rocznego zeznania podatkowego w urzędzie skarbowym, niezależnie od osiągniętego zysku lub straty. W przeciwnym razie urząd skarbowy sam oszacuje Twój obrót i zysk, co może wiązać się z wysokimi zaległościami podatkowymi.
• Ubezpieczenie zdrowotne
  Jako osoba samozatrudniona musisz także samodzielnie zadbać o swoje ubezpieczenie zdrowotne.

Uwaga: Jeżeli Twój stosunek zatrudnienia w niemieckim przedsiębiorstwie jest klasyfikowany i określany jako samozatrudnienie, ale w rzeczywistości jesteś osobą zatrudnioną, jest to sytuacja „pozornego samozatrudnienia”.

Jeśli osoba znajduje się faktycznie w zależnym stosunku pracy, obowiązują ją przepisy dotyczące pracowników. Taki stosunek pracy będzie kontynuowany i osoba będzie traktowana jak pracownik. Jeżeli władze lub sąd stwierdzą, że jesteś pracownikiem najemnym, a nie samozatrudnionym, będzie to miało konsekwencje prawne.

Jeśli prowadzisz własną działalność gospodarczą, ale nie masz wystarczających dochodów dla siebie lub dla rodziny mieszkającej z Tobą w tym samym gospodarstwie domowym, możesz otrzymać świadczenia w ramach SGB II.

6. Wykonywanie drobnych prac

Wykonywanie drobnych prac można podzielić na dwa rodzaje przypadków:

• praca typu„Minijob”, jeżeli średnia pensja nie przekracza 520 EUR za miesiąc lub
• zatrudnienie tymczasowe, jeżeli w ciągu roku kalendarzowego zatrudnienie jest ograniczone do maks. trzech miesięcy lub 70 dni roboczych. Ograniczenie może być określone w umowie lub może wynikać z rodzaju i charakteru zatrudnienia (praca w trakcie żniw).

Ubezpieczenie społeczne

Pracownicy/nice wykonujące tzw. minijob nie muszą odprowadzać żadnych składek tytułem ubezpieczenia zdrowotnego, pielęgnacyjnego i bezrobotnego. Wprawdzie dla osób zajmujących się tzw. minijob ubezpieczenie emerytalne jest obowiązkowe, jednak na życzenie można z niego zostać zwolnionym (patrz Pytania i odpowiedzi ). Jeżeli tego nie uczynimy, 3,9 % naszego wynagrodzenia musimy odprowadzić tytułem ubezpieczenia emerytalnego. Pracodawca musi płacić za osoby wykonujące drobne prace (minijob)(minijob) ryczałtowe składki na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne. Dotyczy to również sytuacji, gdy pracownik wykonujący drobne prace został zwolniony z obowiązku opłacania ubezpieczenia emerytalnego na żądanie.

W przypadku prac typu Minijob w prywatnych gospodarstwach domowych pracodawcy płacą jednak tylko niespełna połowę zryczałtowanych składek obowiązujących w przypadku innych prac tego typu.

Zatrudnienie krótkotrwałe są we wszystkich gałęziach ubezpieczeń społecznych wolne od ubezpieczeń. Także pracodawca nie musi płacić żadnych zryczałtowanych składek .

Podatki

Na pasku wypłaty nie zobaczysz potrącenia z tytułu podatków. Co do zasady, podatki są opodatkowane ryczałtowo, przy symbolicznie niskiej stawce podatkowej wynoszącej dwa procent. Te dwa procent płaci zwykle pracodawca.

Więcej informacji znajdziesz na stronie centrali Minijob.