Σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση (BBiG) και τον Κανονισμό βιοτεχνικών επαγγελμάτων (Handwerksordnung/HwO) δεν προβλέπεται καμία προηγούμενη εκπαίδευση ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης. Ανάλογα με το εκάστοτε επάγγελμα οι περισσότερες επιχειρήσεις απαιτούν τουλάχιστον ένα απολυτήριο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, αν όχι ένα απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης (Mittlerer Schulabschluss, Realschulabschluss) ή το απολυτήριο λυκείου που παρέχει δικαίωμα εισαγωγής σε ανώτατη σχολή (Abitur). Χωρίς σχολικό απολυτήριο είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς μια θέση επαγγελματικής κατάρτισης.

Η αρμοδιότητα για το σχολικό σύστημα βρίσκεται στο καθένα από τα 16 Ομόσπονδα κρατίδια. Ως εκ τούτου επιμέρους χαρακτηριστικά των σχολικών συστημάτων μπορεί να παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Μια γραφική επισκόπηση των σχολικών απολυτηρίων από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση μέχρι τα γενικά και επαγγελματικά σχολεία καθώς και των απολυτηρίων κατάρτισης μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο planet-beruf.de του Ομοσπονδιακού Γραφείου Εργασίας.
Το δημοτικό σχολείο (πρωτοβάθμια εκπαιδευτική βαθμίδα) είναι το πρώτο σχολείο για όλα τα παιδιά. Κατά κανόνα περιλαμβάνει τις τάξεις 1 έως 4. Μετά το δημοτικό σχολείο τα παιδιά μπορούν να συνεχίσουν σε τρεις τύπους σχολείου, οι οποίοι περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω:

Απολυτήριο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης:
Το απολυτήριο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχει το δικαίωμα κυρίως για μία δυαδική επαγγελματική κατάρτιση. Για τον σκοπό αυτό οι νέοι πρέπει πρώτα να βρουν μία θέση κατάρτισης σε μία επιχείρηση. Πολλές επιχειρήσεις φορείς κατάρτισης θέτουν ως προϋπόθεση την κατοχή ενός απολυτηρίου μέσης εκπαίδευσης. Νέοι που έχουν συμπληρώσει το όριο της υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης,

• δεν έχουν βρει καμιά θέση επαγγελματικής κατάρτισης ή
• έχουν χάσει τη θέση επαγγελματικής κατάρτισης και επιθυμούν ένα επαγγελματικό επαναπροσανατολισμό ή
• δεν έχουν σχολικό απολυτήριο, μπορούν να ολοκληρώσουν ένα προπαρασκευαστικό πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης (BvB) της υπηρεσίας απασχόλησης. Κατά κανόνα διαρκεί έως δέκα μήνες. 

Απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης:
για τους νέους με απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης (αναφέρεται επίσης και ως Mittlere Reife ή Mittlerer Schulabschluss) το εύρος των δυνατοτήτων επαγγελματικής αποκατάστασης είναι σημαντικά μεγαλύτερο. Το απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης ανοίγει τον δρόμο σε πολλά προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Επιτρέπει πέρα από την πρόσβαση στη δυαδική επαγγελματική εκπαίδευση την έναρξη μίας επαγγελματικής κατάρτισης πλήρους παρακολούθησης και ανοίγει – εν μέρει υπό την προϋπόθεση ενός καθορισμένου μέσου όρου βαθμολογίας – τον δρόμο προς διάφορα είδη σχολείων της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (σχολείο δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης, ανώτερη επαγγελματική σχολή, επαγγελματικό λύκειο) και στην λυκειακή ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (απολυτήριο λυκείου).

Γερμανικό απολυτήριο λυκείου (Abitur):
Το γερμανικό απολυτήριο λυκείου παρέχει τη δυνατότητα φοίτησης σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Αυτό μπορεί να είναι ένα πανεπιστήμιο ή μία ανώτατη τεχνική σχολή. Το δικαίωμα φοίτησης σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποκτάται με:

• το απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γερμανικό απολυτήριο λυκείου),
• το απολυτήριο επαγγελματικής κατεύθυνσης (απολυτήριο λυκείου επαγγελματικής κατεύθυνσης) ή
• απολυτήριο λυκείου με δικαίωμα εισαγωγής σε ανώτατη τεχνική σχολή (επαγγελματικό απολυτήριο λυκείου).

Μία γραφική αναπαράσταση του εκπαιδευτικού συστήματος στη Γερμανία με επεξηγήσεις σχετικά με τα απολυτήρια είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του Συνεδρίου των Υπουργών Εκπαίδευσης (KMK) σε γερμανική ή αγγλική γλώσσα.

Η απόκτηση ενός σχολικού απολυτηρίου από ενήλικες είναι κατά κανόνα δυνατή σε απογευματινά σχολεία (σχολεία πρωτοβάθμιας και μέσης εκπαίδευσης, ή απογευματινά γυμνάσια) και κολλέγια. Τα απογευματινά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Abendhauptschulen) προετοιμάζουν ενήλικες σε ένα μονοετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα (2 εξαμήνων) για την απόκτηση του απολυτηρίου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα απογευματινά σχολεία μέσης εκπαίδευσης (Abendrealschulen) οδηγούν ενήλικες μέσα από απογευματινά τμήματα (διάρκειας 4 εξαμήνων) στην απόκτηση απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα απογευματινά γυμνάσια επιτρέπουν μετά από μια, κατά κανόνα, τριετή φοίτηση την απόκτηση απολυτηρίου που επιτρέπει την εισαγωγή σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα κολέγια είναι σχολεία πλήρους φοίτησης για την απόκτηση απολυτηρίου που επιτρέπει την εισαγωγή σε ανώτατες σχολές.