• 1. Είσοδος στη χώρα και διαμονή
• 2. Μεταφορά του τόπου μόνιμης κατοικίας στη Γερμανία
• 3. Διαμονή μελών της οικογένειας
• 4. Διαμονή συνδεόμενων προσώπων
• 5. Δικαίωμα μόνιμης διαμονής

1. Είσοδος στη χώρα και διαμονή

Το νομικό καθεστώς διαμονής των πολιτών της ΕΕ ρυθμίζεται στον νόμο για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ (νόμος για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ). Ωστόσο, κατά το άρθρο 11 του νόμου για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ ισχύουν για τους πολίτες της ΕΕ και κάποιες διατάξεις του γερμανικού νόμου σχετικά με τη διαμονή, όπως για παράδειγμα η πρόσβαση σε μαθήματα Γερμανικών. Εάν δεν εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις του νόμου για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ, επειδή για παράδειγμα έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας από την αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή, εφαρμοστέος είναι ο νόμος σχετικά με τη διαμονή.

Για την είσοδο στη Γερμανία απαιτείται μόνο ένα έγγραφο ταυτοπροσωπίας σε ισχύ (διαβατήριο ή δελτίο ταυτότητας). Για την είσοδο και διαμονή στη χώρα διάρκειας έως 3 μηνών δεν ισχύουν όροι ή προϋποθέσεις.

Δικαίωμα διαμονής άνω των 3 μηνών έχετε, εφόσον:

• εργάζεστε ως μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος,
• συμμετέχετε σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης,
• αναζητάτε εργασία με βάσιμες πιθανότητες επιτυχίας,
• δεν εργάζεστε, αλλά διαθέτετε επαρκή μέσα βιοπορισμού και ασφάλιση ασθένειας (ισχύει και για φοιτητές) ή
• διαμένετε νόμιμα στη Γερμανία τουλάχιστον για 5 έτη (δικαίωμα μόνιμης διαμονής).

προς τα πάνω

2. Μεταφορά του τόπου μόνιμης κατοικίας στη Γερμανία

Σε περίπτωση μετοίκησης στη Γερμανία, οφείλετε - όπως και οι ημεδαποί - εντός 2 εβδομάδων από τη μετακόμιση να δηλώσετε τη διεύθυνση της κατοικίας σας στην αρμόδια αρχή στον τόπο κατοικίας σας στη Γερμανία. Για τον σκοπό αυτό χρειάζεστε μια «βεβαίωση του ιδιοκτήτη» από τον εκμισθωτή. Με αυτήν ο εκμισθωτής βεβαιώνει ότι μετακομίσατε στο ακίνητό του. Για τη δήλωση της διεύθυνσης κατοικίας θα πρέπει να προσκομίζονται τα δελτία ταυτότητας ή τα διαβατήρια όλων των προσώπων που μετακομίζουν. Ακολούθως η αρμόδια αρχή για τη δήλωση κατοικίας διαβιβάζει τα απαραίτητα στοιχεία στην αρμόδια αρχή για τους αλλοδαπούς.

Προσοχή: Σε περίπτωση μη τήρησης της προθεσμίας για τη δήλωση κατοικίας μπορεί να σας επιβληθεί πρόστιμο έως 1000 ευρώ.

Συμβουλή: Εφόσον υπάρχει, είναι σκόπιμο ήδη κατά τη δήλωση κατοικίας στην αρμόδια αρχή να έχετε μαζί σας βεβαίωση του εργοδότη ή σύμβαση εργασίας. Η αρμόδια αρχή για τη δήλωση κατοικίας διαβιβάζει τα έγγραφα αυτά μαζί με τα στοιχεία της δήλωσης κατοικίας στην αρμόδια αρχή για τους αλλοδαπούς.

Η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή θεωρεί κατά κανόνα πως πληρούνται οι προϋποθέσεις του δικαίου ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής για τους πολίτες της ΕΕ. Μπορεί, ωστόσο, κατ’ εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την ελεύθερη κυκλοφορία να ζητήσει την προσκόμιση δικαιολογητικών που πιστοποιούν πως πληρούνται οι προϋποθέσεις. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να σας ζητήσει να προσκομίσετε ορισμένα έγγραφα (κατά το άρθρο 5 του νόμου για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ). Αυτά μπορεί για παράδειγμα να είναι: 

• μία βεβαίωση πρόσληψης ή απασχόλησης από τον εργοδότη,
• αποδεικτικό άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος,
• αποδεικτικό για την ύπαρξη επαρκών μέσων διαβίωσης και υγειονομικής ασφαλιστικής προστασίας για όσους δεν εργάζονται,
• σε περίπτωση αναζήτησης εργασίας, απόδειξη για το ότι προσπαθείτε σοβαρά να βρείτε μία θέση εργασίας​ με βάσιμες πιθανότητες επιτυχίας.

Συμβουλή: Στον Οδηγό υπηρεσιών μας θα δείτε ποια υπηρεσία στη Γερμανία είναι αρμόδια για τι και πώς μπορείτε να βρείτε την κάθε υπηρεσία.

προς τα πάνω

3. Διαμονή μελών της οικογένειας

Μέλη της οικογένειας, τα οποία συνοδεύουν ή ακολουθούν πολίτη της ΕΕ που έχει δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, έχουν επίσης το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Το εν λόγω δικαίωμα ισχύει ανεξάρτητα της υπηκοότητας του μέλους της οικογένειας, συνεπώς και για υπηκόους τρίτων χωρών. Για τα μη εργαζόμενα μέλη της οικογένειας ισχύει, ότι πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους για τη διαβίωσή τους και προστασία υγειονομικής ασφάλισης.

Τα μέλη οικογένειας με δικαίωμα διαμονής, πολιτών της ΕΕ που εργάζονται στη Γερμανία, έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους πολίτες της ΕΕ. Για παράδειγμα, από την πρώτη μέρα σας στη Γερμανία επιτρέπεται να ασκήσετε μια επαγγελματική δραστηριότητα ως μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος.

Τα ακόλουθα μέλη της οικογένειας επιτρέπεται να έρθουν στη Γερμανία μαζί με τους πολίτες της ΕΕ που έχουν δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας ή να τους ακολουθήσουν αργότερα:

• σύζυγοι,
• μέρη καταχωρημένου συμφώνου συμβίωσης (σύμφωνο συμβίωσης σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο για το καθεστώς συμβίωσης ή στη βάση των νομικών διατάξεων άλλου κράτους μέλους της ΕΕ ή των κρατών της Νορβηγίας, Ισλανδίας ή του Λιχτενστάιν),
• παιδιά ή εγγόνια πολίτη της ΕΕ ηλικίας κάτω των 21 ετών, του/της συζύγου ή του μέρους καταχωρημένου συμφώνου συμβίωσης.
• παιδιά ή εγγόνια άνω των 21 ετών, καθώς και συγγενείς ανιόντες σε ευθεία γραμμή (γονείς, γιαγιάδες, παππούδες κλπ.) μόνο, εφόσον οι πολίτες της ΕΕ ή ο/η σύζυγος ή το μέρος καταχωρημένου συμφώνου συμβίωσης τούς παρέχουν διατροφή.

Πέρα από ένα έγγραφο ταυτοπροσωπίας (διαβατήριο ή δελτίο ταυτότητας) σε ισχύ, η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή μπορεί να ζητήσει επιπρόσθετα ένα αποδεικτικό της οικογενειακής σχέσης προς τον πολίτη της ΕΕ που έχει δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Επίσης η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή μπορεί να ζητήσει την υποβολή της δήλωσης διεύθυνσης κατοικίας από τον/την πολίτη της ΕΕ.

Προς απόδειξη του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής ενός μέλους οικογενείας η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή εκδίδει για μέλη οικογενείας προερχόμενα από τρίτες χώρες ένα «δελτίο διαμονής». Αυτό πρέπει να παραδίδεται εντός 6 μηνών και κατά κανόνα έχει 5ετή ισχύ.

Προσοχή: Μέλη της οικογενείας που δεν είναι πολίτες της ΕΕ (υπήκοοι τρίτων χωρών), χρειάζονται, ανάλογα με τη χώρα προέλευσης, μία θεώρηση διαβατηρίου (βίζα) για την είσοδό τους στη Γερμανία.

προς τα πάνω

4. Διαμονή συνδεόμενων προσώπων

Πρόσωπα που συνδέονται με τον/την πολίτης της ΕΕ, μπορούν να αιτηθούν στην αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή τη χορήγηση δικαιώματος διαμονής ως συνδεόμενο πρόσωπο. Αυτό ισχύει για πρόσωπα που δεν έχουν δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας ως πολίτες της ΕΕ ή ως μέλη της οικογένειας, δηλαδή κατά κανόνα για πολίτες τρίτων χωρών. Αυτό θα επιτρέψει τη μετεγκατάσταση σε μεταγενέστερο χρόνο, εφόσον υφίσταται στενή και σταθερή οικογενειακή ή συντροφική σχέση με τον/την πολίτη της ΕΕ. Ως συνδεόμενα πρόσωπα ισχύουν:

• συγγενείς σε πλάγια γραμμή (π.χ. αδέρφια, θείος και θεία, ξαδέρφια κτλ.), και οι συγγενείς του/της συζύγου ή του μέρους καταχωρημένου συμφώνου συμβίωσης, συνεπώς και άτομα, που είναι συγγενείς εξ αγχιστείας με τον/την πολίτη της ΕΕ,
• ανήλικα παιδιά (ηλικίας κάτω των 18 ετών) τα οποία τελούν υπό επιτροπεία από ή υπό καθεστώς υιοθεσίας προς τον/την πολίτη της ΕΕ.
• σύντροφοι πολίτη της ΕΕ (χωρίς να υφίσταται αναγνωρισμένη σχέση συμβίωσης), εφόσον υφίσταται μία αποδείξιμη, μακροχρόνια σχέση συμβίωσης (ανάλογη με αυτή του γάμου). Η αποδοχή της ιδιότητας συντρόφου αποκλείεται πάντα για πρόσωπα που διατηρούν ταυτόχρονα έναν γάμο ή μία σχέση στη βάση συμφώνου συμβίωσης.

Προσοχή: Εκτός από την ιδιότητα ως συνδεόμενο πρόσωπο πρέπει να πληρούνται και άλλες προϋποθέσεις. Πρέπει να υφίσταται ένας λόγος διαμονής («Λόγοι διαμονής»). Για τους συγγενείς, αυτοί μπορεί να είναι η παροχή από πολίτη της ΕΕ διατροφής ή φροντίδας προς τον συγγενή. Για τους συντρόφους απαιτείται η μακροχρόνια συμβίωση με την/τον πολίτη της ΕΕ στην επικράτεια της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (§ 3α παρ. 1 νόμο για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ).

Η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή αποφασίζει σχετικά με την αίτηση στη βάση μίας λεπτομερούς εξέτασης της προσωπικής κατάστασης, εάν η διαμονή του συνδεόμενου προσώπου είναι απαραίτητη, συνεκτιμώντας τη σχέση του προς τον/την πολίτη της ΕΕ καθώς και άλλους παράγοντες (π.χ. οικονομική εξάρτηση ή βαθμός συγγένειας). Στη συνολική της εξέταση, η αρχή μπορεί να λάβει θετικά υπόψη, το ότι ένα κοντινό πρόσωπο εμφανίζει καλές προοπτικές ενσωμάτωσης (π.χ. εφόσον διαθέτει καλή γνώση της γερμανικής γλώσσας).

Πέρα από ένα έγγραφο ταυτοπροσωπίας (διαβατήριο ή δελτίο ταυτότητας) σε ισχύ, η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή μπορεί να ζητήσει επιπρόσθετα ένα αποδεικτικό της οικογενειακής σχέσης προς τον πολίτη της ΕΕ που έχει δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Επίσης η αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή μπορεί να ζητήσει την υποβολή της δήλωσης διεύθυνσης κατοικίας από τον/την πολίτη της ΕΕ. Ο αιτών/η αιτούσα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει τον λόγο που καθιστά τη διαμονή απαραίτητη (π.χ. αποδεικτικό πληρωμών διατροφής). Στην περίπτωση συντρόφων το αποδεικτικό αφορά τις συνθήκες ύπαρξης μίας μακροχρόνιας σχέσης προς την/τον πολίτη της ΕΕ. Τα «συνδεόμενα πρόσωπα» λαμβάνουν ένα «Δελτίο διαμονής» ως αποδεικτικό του δικαιώματος διαμονής σύμφωνα με το § 3α του νόμου για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ, το οποίο ισχύει για 5 έτη. 

προς τα πάνω

5. Δικαίωμα μόνιμης διαμονής

Σε πολίτες της ΕΕ που διαμένουν συνεχώς νόμιμα για 5 έτη σύμφωνα με τις διατάξεις του δικαίου διαμονής στην ομοσπονδιακή επικράτεια, χορηγείται ένα δικαίωμα μόνιμης διαμονής. Αυτό σημαίνει πως σε αυτή την περίπτωση αποκτούν ένα δικαίωμα διαμονής ανεξάρτητα από το εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις της ελεύθερης κυκλοφορίας. Με την υποβολή της αίτησης στην αρμόδια για τους αλλοδαπούς αρχή για τους πολίτες της ΕΕ αναγνωρίζεται άμεσα το δικαίωμα μόνιμης διαμονής.

Αυτό ισχύει και για μέλη της οικογένειας και συνδεόμενα πρόσωπα, εφόσον διαμένουν νόμιμα για διάστημα 5 ετών με πολίτη της ΕΕ στη Γερμανία. Στην περίπτωσή τους εκδίδεται και χορηγείται εντός διαστήματος 6 μηνών από την υποβολή της αίτησης ένα δελτίο μόνιμης διαμονής, εφόσον δεν είναι οι ίδιοι πολίτες της ΕΕ.

Συμβουλή: Σε ειδικές περιπτώσεις οι πολίτες της ΕΕ έχουν δικαίωμα μόνιμης διαμονής ήδη πριν την παρέλευση 5 ετών. Αυτές αφορούν στις ακόλουθες καταστάσεις: Διακοπή της επαγγελματικής ιδιότητας σε ηλικία άνω των 65 ετών, πρόωρη συνταξιοδότηση, πλήρως μειωμένη ικανότητα προς εργασία σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας (§ 4α παρ. 2 νόμου για την ελεύθερη κυκλοφορία/ΕΕ).