Απευθείας σύνδεσμος
Παράδειγμα
Η Λίλια εργάζεται για μια γερμανική οικογένεια, στην οποία φροντίζει ένα ζευγάρι ηλικιωμένων με άνοια. Η Λίλια υπέγραψε μέσω ενός λιθουανικού ιδιωτικού γραφείου ευρέσεως εργασίας μία σύμβαση εργασίας με μια εταιρεία παροχής οικιακών υπηρεσιών για 20 ώρες την εβδομάδα με αμοιβή 9,50 ευρώ την ώρα. Φροντίζει τους ηλικιωμένους όλο σε εικοσιτετράωρη βάση. Εκτός από αυτήν, δεν υπάρχει κανείς άλλος στο σπίτι να τους στηρίζει. Από νωρίς το πρωί είναι απασχολημένη: Μαγειρεύει, κάνει τα ψώνια, καθαρίζει το διαμέρισμα, δουλεύει στον κήπο, βοηθάει τα μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα να ντύνονται και να ξεντύνονται, στη σωματική υγιεινή, στην τουαλέτα και τους δίνει τα φάρμακα. Τους κρατάει παρέα όταν βλέπουν τηλεόραση ή όταν πίνουν τα απογεύματα καφέ στον κήπο. Μερικές φορές χρειάζεται να σηκώνεται και τη νύχτα για να τους χορηγεί τα φάρμακα ή να τους μετράει την πίεση. Η οικογένεια έχει συναρμολογήσει την ενδοεπικοινωνία στο υπνοδωμάτιο του παππού και της γιαγιάς, έτσι ώστε η Λίλια να μπορεί να έρχεται και τη νύχτα εάν την χρειάζονται. Ρεπό έχει η Λίλια μόνο μία φορά την εβδομάδα, την Κυριακή. Τη συγκεκριμένη μέρα επισκέπτεται η κόρη τους ηλικιωμένους και η Λίλια μπορεί να βγει από το σπίτι.
Η Λίλια επικοινώνησε τηλεφωνικά με το πρακτορείο στη Λιθουανία και ρώτησε αν ο συνολικός χρόνος που περνάει στο σπίτι δεν υπολογίζεται ως υπερωρίες, οι οποίες θα έπρεπε να πληρώνονται. Της είπαν ότι το να βλέπει τηλεόραση, να ξεκουράζεται στη βεράντα ή να κοιμάται θεωρείται μη ενεργός χρόνος εργασίας, ο οποίος δεν αμείβεται.
Η Λίλια θα ενημερωθεί δωρεάν για τα δικαιώματά της σε ένα συμβουλευτικό κέντρο με εξειδίκευση σε θέματα εργατικού δικαίου: Σε όλη τη Γερμανία υπάρχουν πολλά τέτοια συμβουλευτικά κέντρα:
Εξειδικευμένα συμβουλευτικά κέντρα για θέματα εργατικού δικαίου
https://www.arbeitundleben.de/arbeitsfelder/beratungsnetzwerk
https://www.faire-mobilitaet.de/beratungsstellen
Η Λίλια μπορεί να βρει μια επισκόπηση όλων των συμβουλευτικών κέντρων κατά τομέα ειδίκευσης και κατά γλώσσα στη διεύθυνση:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/beratungsstellensuche
Οι σύμβουλοι μιλούν διάφορες γλώσσες και μπορούν να συμβουλεύσουν τη Λίλια στη μητρική της γλώσσα ακόμα και ανώνυμα.
Δεν είναι απαραίτητο να επισκεφθεί το συμβουλευτικό κέντρο αυτοπροσώπως. Η Λίλια μπορεί να τηλεφωνήσει ή να γράψει ένα email και σε μερικά κέντρα να επικοινωνήσει ακόμα και μέσω WhatsApp.
Οι σύμβουλοι ελέγχουν τη σύμβαση εργασίας της Λίλια. Εργάζεται στη Γερμανία, συνεπώς η σύμβαση πρέπει να πληροί τις προβλεπόμενες από το γερμανικό εργατικό δίκαιο ελάχιστες προϋποθέσεις, ακόμα κι εάν βρήκε τη δουλειά μέσω ενός λιθουανικού πρακτορείου εύρεσης εργασίας.
Η Λίλια έχει το δικαίωμα, για κάθε ώρα που εργάζεται, να λαμβάνει τον προβλεπόμενο από τον νόμο κατώτατο μισθό. Αυτός ανέρχεται από την 1 Ιουλίου 2021 στα 9,60 ευρώ μικτά. Εάν εργοδότης της Λίλια ήταν μια εταιρεία αντί μια οικογένεια, η Λίλια θα δικαιούταν υψηλότερη αμοιβή βάσει της συλλογικής σύμβασης εργασίας, τον κατώτατο μισθό για φροντιστές ύψους 11,80 ευρώ (από 01.09.2021 12,00 ευρώ). Στα ανατολικά ομόσπονδα κρατίδια ο κατώτατος μισθός για τους φροντιστές είναι 11,50 ευρώ (από 01.09.2021)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του εργατικού δικαίου δεν υπάρχει η διάκριση μεταξύ «ενεργού» και μη «ενεργού χρόνου» εργασίας. Και ο χρόνος κατά τον οποίο βρίσκεται κανείς σε ετοιμότητα – ο οποίος χαρακτηρίζεται εσφαλμένα από το πρακτορείο ως μη ενεργός – θεωρείται χρόνος εργασίας.
Σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις κανονικός χρόνος εργασίας είναι τόσο όταν η Λίλια εκτελεί εργασίες όσο και όταν βρίσκεται στο σπίτι για να εκτελέσει τις εργασίες. Η Λίλια πρέπει να παραμένει στο σπίτι και δεν έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει ελεύθερα τι θα κάνει σε αυτό τον χρόνο ή να κάνει κάτι άλλο. Συνεπώς πρόκειται για ώρες εργασίας. Κάθε ώρα από αυτές τις ώρες εργασίας - ανεξάρτητα από το αν είναι ενεργή ή ανενεργή πρέπει να πληρώνεται.
Για να τεκμηριώσει τις ώρες εργασίας της, η Λίλια θα πρέπει να καταγράφει καθημερινά τις επιμέρους εργασίες και τη διάρκειά τους: π.χ. Τρίτη 20.03.
7.30–8.00 Βοήθεια των μη αυτο-εξυπηρετούμενων ατόμων κατά την επίσκεψη στην τουαλέτα
8.00–8.20 Βοήθεια με το ντύσιμο
8.20–9.00 Ετοιμασία προγεύματος
9.00–9.40 Βοήθεια με το πρόγευμα
9.40–10.15 Συμμάζεμα μετά το πρόγευμα
10.15–11.15 Συνοδεία στον κήπο
11.15–12.00 ψήσιμο κέικ για τα μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα
Η καταγραφή των ωρών θα διευκολύνει τη Λίλια στη προβολή των απαιτήσεών της και στη θεμελίωση μίας καταγγελίας στην αρμόδια ελεγκτική αρχή (βλ. βήμα 5), εάν η Λίλια αποφασίσει να προχωρήσει σε αυτό το βήμα.
Στη Γερμανία οι ώρες εργασίας ορίζονται από τον νόμο περί ωρών εργασίας. Σύμφωνα με αυτόν η Λίλια κατά κανόνα δεν επιτρέπεται να εργάζεται πάνω από οκτώ ώρες (σε έκτακτες περιπτώσεις ως δέκα ώρες) την ημέρα. Η συγκεκριμένη υποχρέωση αφορά τον εργοδότη της. Αυτός οφείλει να διαμορφώνει τις ώρες εργασίας της κατά τρόπο, ώστε να τηρείται το νομικό πλαίσιο. Μετά από έξι ώρες εργασίας η Λίλια πρέπει να κάνει διάλειμμα για τουλάχιστον 30 λεπτά και μετά από εννέα ώρες εργασίας για τουλάχιστον 45 λεπτά. Όταν τελειώνει τις ημερήσιες ώρες εργασίας, η Λίλια πρέπει να μπορεί να ξεκουράζεται χωρίς διαλείμματα για τουλάχιστον έντεκα ώρες. Αυτοί οι κανόνες ισχύουν και για την οικιακή φροντίδα.
Μετά την συμβουλευτική υποστήριξη που έλαβε από το συμβουλευτικό κέντρο, η Λίλια είναι αποφασισμένη να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Θέλει τον κατώτατο μισθό που της αναλογεί για όλες τις ώρες εργασίας. Θέλει επίσης ο εργοδότης να τιμωρηθεί και οι άλλοι φροντιστές που απασχολούνται εκεί, να πληρώνονται κανονικά. Υπάρχει ήδη στη Γερμανία μία δικαστική απόφαση, βάσει της οποίας επικυρώθηκε το δικαίωμα αμοιβής για κάθε ώρα εργασίας (στην προκειμένη περίπτωση 21 ώρες την ημέρα) (LAG Berlin-Brandenburg, απόφαση της 17. Αυγούστου 2020, Az: 21 Sa 1900/19).
Για να απαιτήσει τον κατώτατο μισθό, η Λίλια πρέπει να προσφύγει στο εργατικό δικαστήριο. Στη Γερμανία δεν υπάρχει καμία υπηρεσία που να μπορεί να το κάνει για λογαριασμό της. Το αρμόδιο δικαστήριο βρίσκεται εκεί όπου είναι η έδρα του εργοδότη. Η Λίλια μπορεί να προσφύγει και στο δικαστήριο που βρίσκεται στον τόπο όπου εργαζόταν. Η Λίλια μπορεί να βρει τη διεύθυνση του εργατικού δικαστηρίου με τη βοήθεια της μηχανής αναζήτησης:
https://www.justizadressen.nrw.de/de/justiz/ gericht?ang=arbeit&plz=&ort=
Για να υποβάλει την αγωγή, η Λίλια θα χρειαστεί να υπολογίσει τον νόμιμο κατώτατο μισθό:
Με τη βοήθεια των λιστών ωρών που έχει καταγράψει πρέπει να υπολογίσει τις συνολικές ώρες εργασίας της και να τις πολλαπλασιάσει με το ποσό των 9,35 ευρώ (ύψος κατώτατου μισθού κατά τον χρόνο της απασχόλησης 2020). Αφού αφαιρέσει τους μισθούς που έχει ήδη εισπράξει, δικαιούται ακόμα το ποσό της διαφοράς.
Η Λίλια μπορεί να απευθυνθεί σε έναν δικηγόρο για να την εκπροσωπήσει. Η Λίλια μπορεί να βρει έναν δικηγόρο π.χ. μέσω της πρεσβείας ή μέσω συστάσεων από γνωστούς της.
Και στους ιστοτόπους των δικηγορικών επιμελητηρίων υπάρχουν δυνατότητες αναζήτησης για να βρει δικηγόρους με διάφορες γλωσσικές δεξιότητες και τομείς εξειδίκευσης. Ένα παράδειγμα είναι η μηχανή αναζήτησης του Γερμανικού Δικηγορικού Συλλόγου:
https://anwaltauskunft.de/magazin
Επίσης και το συμβουλευτικό κέντρο μπορεί να βοηθήσει στην αναζήτηση δικηγόρου.
Εάν η Λίλια είναι μέλος ενός συνδικάτου μπορεί να παραστεί στο δικαστήριο δωρεάν ένας δικηγόρος από το συνδικάτο.
Τα βήματα της διαδικασίας προσφυγής στο εργατικό δικαστήριο περιγράφονται στο κεφάλαιο 2: «Μη καταβολή μισθού».
Όταν δεν καταβάλλεται ο κατώτατος μισθός, αυτό είναι πταίσμα το οποίο τιμωρείται. Συνεπώς η Λίλια μπορεί να καταγγείλει την περίπτωση στον Οικονομικό Έλεγχο Μαύρης Εργασίας.
Το καλύτερο είναι στην καταγγελία της να παραθέσει ακριβή στοιχεία για τις ώρες εργασίας καθώς και για τις εργασίες της και να επισυνάψει σε αντίγραφο τη σύμβαση εργασίας με τα εκκαθαριστικά σημειώματα μισθοδοσίας.
Η Λίλια μπορεί να βρει το αρμόδιο γραφείο του σώματος Οικονομικού Ελέγχου Μαύρης Εργασίας με την ακόλουθη μηχανή αναζήτησης:
Η Λίλια μπορεί να προσέλθει προσωπικά στο σώμα Οικονομικού Ελέγχου Μαύρης Εργασίας, να υποβάλει καταγγελία και να δώσει κατάθεση. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να κάνει την αναφορά και διαδικτυακά:
https://www.zoll.de/DE/Kontakt/Meldung_ FKS/kontakt_node.html
Στον εργοδότη μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο ύψους μέχρι και 500.000 ευρώ, εφόσον επιβεβαιωθούν οι κατηγορίες της Λίλια.
Η εικοσιτετράωρη εργασία παραβιάζει τον νόμο περί ωρών εργασίας. Συνεπώς η Λίλια μπορεί να αποταθεί και στην τοπική υπηρεσία προστασίας της εργασίας, η οποία είναι μία εποπτική αρχή, μεταξύ άλλων και για θέματα που αφορούν τον χρόνο εργασίας:
https://lasi-info.com/ueber-den-lasi/ arbeitsschutzbehoerden-der-laender
Ο εργοδότης μπορεί να ελεγχθεί και να τιμωρηθεί για την παραβίαση με χρηματικό πρόστιμο ύψους έως 15.000 ευρώ.
Αυτές οι υπηρεσίες δεν μπορούν να διεκδικήσουν την καταβολή του μισθού. Αλλά μπορούν να ελέγξουν το πρακτορείο και να φροντίσουν πως αυτό που έπαθε η Λίλια δεν θα το πάθουν άλλοι εργαζόμενοι.