W Niemczech podatek dochodowy (od osób fizycznych) od wynagrodzenia wyliczany jest w ramach 6 klas podatkowych. Klasy podatkowe dotyczą pracowników. Klasa podatkowa określa wysokość miesięcznego potrąconego podatku od wynagrodzenia, który pracodawca odejmuje od wynagrodzenia i odprowadza do urzędu skarbowego. Potrącony podatek od wynagrodzenia służy jako zaliczka na poczet rocznego podatku dochodowego. Łączna wysokość potrąconego podatku od wynagrodzenia powinna jak najdokładniej odpowiadać podatkowi dochodowemu za dany rok, aby zmniejszyć liczbę koniecznych wyrównań lub zwrotów. W tym celu pracownicy uporządkowani są według klas podatkowych. Klasy podatkowe odzwierciedlają różne rodzaje stanów cywilnych oraz dystrybucji dochodów w związkach małżeńskich i partnerskich. 

W Niemczech na potrzeby podatku dochodowego od wynagrodzenia istnieje 6 klas podatkowych. Klasa podatkowa zależy w szczególności od stanu cywilnego oraz, jeżeli pozostajesz w związku małżeńskim lub zarejestrowanym związku partnerskim, od stosunku dochodów obu osób. W niektórych przypadkach można dokonać wyboru między różnymi klasami podatkowymi. Klasa podatkowa jest najbardziej odpowiednia wówczas, gdy najdokładniej oddaje Twoją osobistą sytuację (stan cywilny i stosunek dochodów). Oto ich ogólny przegląd:

Klasa podatkowa I...

... dotyczy pracowników samotnych, żyjących w separacji, rozwiedzionych lub owdowiałych.

Klasa podatkowa II...

... dotyczy osób samotnych, które mieszkają z co najmniej jednym dzieckiem. Wybierając klasę podatkową II, otrzymujesz roczną ulgę w wysokości 1 908 euro (plus 240 euro za każde kolejne dziecko w ramach procedury dotyczącej kwoty wolnej od podatku). Przyporządkowanie do klasy podatkowej II możesz otrzymać wyłącznie po spełnieniu wymogów ustawowych i złożeniu wniosku.

Klasa podatkowa III...

... może zostać wybrana tylko przez pracowników pozostających w związku małżeńskim lub zarejestrowanym związku partnerskim, którzy nie mieszkają na stałe osobno i podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wybór tej klasy podatkowej opłaca się, jeśli Twój małżonek / partner życiowy nie pracuje lub zarabia znacznie mniej. Jeśli zdecydujesz się na klasę podatkową III, a Twój małżonek / partner życiowy również pracuje, zostanie on zakwalifikowany do klasy podatkowej V.

Klasa podatkowa IV...

... to standardowy model dla pracowników pozostających w związku małżeńskim lub zarejestrowanym związku partnerskim. Jest to odpowiednia klasa w przypadku, gdy oboje małżonkowie/partnerzy mają podobne zarobki.

Klasa podatkowa V...

... uzupełnia się z klasą podatkową III. Do tej klasy przydzielani są pracownicy, których małżonek/partner znajduje się w klasie podatkowej III.

Klasa podatkowa VI...

... dotyczy pracowników, którzy są zatrudnieni w kilku miejscach naraz i otrzymują wynagrodzenie od kilku pracodawców. Wynagrodzenie z głównego stosunku pracy jest opodatkowane według pasującej do Ciebie klasy podatkowej od I do V, zaś wynagrodzenie z pozostałych stosunków pracy jest opodatkowane według klasy VI. 

Jeżeli jesteś samozatrudniony lub prowadzisz przedsiębiorstwo, także rolnicze lub leśne, podatek od Twoich dochodów nie jest odprowadzany automatycznie. Wysokość podatku ustalana jest ex post na podstawie złożonej deklaracji podatkowej za cały rok. Masz obowiązek złożyć deklarację podatkową, jeśli przekroczysz określone progi dochodowe. Aby uniknąć wysokich wpłat po upływie roku, już w ciągu roku należy wpłacać do urzędu skarbowego zaliczki odpowiadające wysokości oczekiwanego podatku rocznego.  

Jeżeli nie masz już dokumentów potwierdzających przydzielony numer identyfikacyjny, zwróć się do Federalnego Urzędu Podatkowego. Dotyczy to również sytuacji, w której numer identyfikacji podatkowej przydzielono Ci podczas wcześniejszego pobytu w Niemczech, ponieważ zostaje on przyznany dożywotnio.

Na stronie internetowej Federalnego Urzędu Podatkowego możesz poprosić o ponowne przysłanie Twojego numeru identyfikacji podatkowej. Możesz również zadzwonić pod numer 0049 228 406 1240, czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00, lub złożyć zapytanie pisemne. W zapytaniu podaj swoje nazwisko, imię, pełny adres oraz datę i miejsce urodzenia.

Jeśli nie jesteś zameldowany w Niemczech, ale płacisz tu podatki, numer identyfikacji podatkowej zostanie Ci przydzielony w ramach przetwarzania Twojego zeznania podatkowego. Następnie po krótkim czasie numer identyfikacyjny zostanie przesłany w formie pisemnej. 

Pracownicy przygraniczni to osoby, które mieszkają w Niemczech i codziennie jeżdżą do pracy do sąsiadującego kraju.

Opodatkowanie pracowników przygranicznych
Unikaniu nadmiernych obciążeń podatkowych w przypadku pracowników przygranicznych służą przepisy wewnątrzkrajowe oraz tzw. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między sąsiadującymi krajami. Niemcy zawarły z Francją, Austrią i Szwajcarią specjalne porozumienia o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy te można znaleźć na stronie internetowej Federalnego Ministerstwa Finansów.

Jeżeli nie masz w Niemczech miejsca zamieszkania ani stałego pobytu i pracujesz tutaj tylko przez maks. 6 miesięcy np. jako pracownik sezonowy lub oddelegowany, podlegasz ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie uzyskanych przychodów. Oznacza to, że musisz zapłacić w Niemczech podatek tylko od określonych przychodów uzyskanych w Niemczech. Wliczają się do tego przychody z pracy najemnej, takie jak np. wynagrodzenie za pracę, która jest wykonywana lub wykorzystywana w Niemczech. Jeżeli pracujesz dla krajowego pracodawcy, którego siedziba główna znajduje się w Niemczech, lub dla zagranicznego pośrednika pracy, Twój pracodawca potrąca należny podatek od Twojego wynagrodzenia i odprowadza go do urzędu skarbowego. Tym samym podatek uznaje się za zapłacony. Jeżeli uzyskujesz wynagrodzenie z jednego źródła, z reguły nie musisz składać deklaracji podatkowej. Jako obywatel kraju UE, Islandii, Liechtensteinu lub Norwegii zamieszkały w jednym z tych państw masz ponadto możliwość złożenia wniosku o ustalenie wymiaru podatku. W tym celu musisz złożyć własnoręcznie podpisaną deklarację dotyczącą podatku dochodowego. Ma to sens na przykład wtedy, gdy chcesz odwołać się od kwot potrąceń lub kiedy niemieckie prawo podatkowe jest ograniczone przez umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania - czyli kiedy Twoje wynagrodzenie nie powinno zostać opodatkowane w Niemczech albo tylko w ograniczonym stopniu. Żeby dowiedzieć się, czy Niemcy zawarły z krajem, w którym mieszkasz, umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, wejdź na stronę internetową Federalnego Ministerstwa Finansów. Jest tam zawsze opublikowany aktualny stan umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i innych porozumień w dziedzinie podatków. Ponadto na poniższej stronie internetowej możesz zapoznać się z informacjami na temat opodatkowania dochodów zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. 

Od momentu opuszczenia miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu masz obowiązek odprowadzenia podatku w Niemczech tylko od dochodów uzyskanych w Niemczech. Obejmują one np. wynagrodzenie za wykonywaną w Niemczech pracę oraz przychody z najmu położonych w Niemczech nieruchomości. Jeżeli masz obowiązek złożenia deklaracji podatkowej lub robisz to dobrowolnie, te przychody musisz także zadeklarować. 

Prawdopodobnie wykorzystujesz część swoich dochodów na wydatki związane z pracą lub z zabezpieczeniem egzystencji w przyszłości, a także na inne zobowiązania. Tą częścią Twoich przychodów nie możesz swobodnie dysponować, dlatego nie powinna być ona opodatkowana. Z tego względu określone wydatki można odpisywać podczas obliczania wymiaru podatku. W ten sposób dochód do opodatkowania i zobowiązanie podatkowe obniża się. Do najważniejszych kwot, jakie można odpisać, należą:

• Koszty uzyskania przychodu: To wydatki, które ponosisz bezpośrednio w związku ze swoją działalnością zawodową. Obejmują one między innymi koszty ubiegania się o pracę, koszty ubioru roboczego i służbowego, koszty sprzętu roboczego (np. narzędzia, literatura fachowa, zapotrzebowanie biura), składki członkowskie w związkach zawodowych, wydatki na przejazdy między miejscem pracy (pierwszym miejscem wykonywania działalności) a mieszkaniem w postaci zryczałtowanej odpowiednio do odległości lub faktycznie zwiększonych kosztów korzystania ze środków transportu publicznego, koszty utrzymania drugiego gospodarstwa domowego.

Porada: w przypadku każdego pracownika automatycznie uwzględniane są koszty uzyskania przychodu w wysokości 1000 euro rocznie. Jeśli Twoje koszty uzyskania przychodu nie przekraczają tej kwoty, nie musisz ich wszystkich wymieniać i udowadniać. W przypadku, jeśli Twoje wydatki przekroczyły 1000 euro w ciągu roku, np. jeśli korzystasz z drugiego mieszkania blisko pracy, bo Twoje miejsce zamieszkania i pracy są od siebie oddalone (tzw. prowadzenie dwóch gospodarstw domowych), możesz to zgłosić w deklaracji podatkowej.

• Wydatki specjalne: obejmują one np. wydatki związane z zabezpieczeniem egzystencji w przyszłości (składki na ubezpieczenie emerytalne), wydatki na dodatkowe zabezpieczenie na starość oraz darowizny.
• Kwota wolna od podatku dla osób mających dziecko/dzieci: kwota wolna od podatku dla osób wychowujących dzieci oraz kwota pokrywająca wydatki związane z opieką nad dzieckiem, wychowaniem go oraz edukacją.
• Wydatki nadzwyczajne: są to wyjątkowo duże wydatki, które powstają u podatnika w sposób nieunikniony, tzn. które zmuszony jest on ponieść. Są to przykładowo wyjątkowo wysokie koszty związane z własną chorobą lub wydatki podatnika na utrzymanie i kształcenie zawodowe innej osoby, której przysługuje prawo do utrzymania. 

11-cyfrowy numer identyfikacji podatkowej otrzymasz w piśmie od Federalnego Urzędu Podatkowego. Znajdziesz go również na zaświadczeniu o podatku od wynagrodzenia lub na ostatniej decyzji o wymiarze podatku dochodowego. Wniosek o możliwość składania deklaracji podatku dochodowego składasz w roku następnym we właściwym urzędzie skarbowym.

Jeśli masz pytania dotyczące numeru identyfikacji podatkowej, możesz zadzwonić pod numer Federalnego Urzędu Podatkowego (tel. +49 228 406-1240, pn.-pt. od godz. 8:00 do 16:00). 

Stosowanie jednolitego identyfikatora do celów podatkowych jest rozpowszechnione w państwach członkowskich UE i jest zgodne z zaleceniami OWGR dotyczącymi Taxpayer Identification Number (TIN).
W przypadku międzynarodowej wymiany informacji w sprawach podatkowych numer identyfikacji podatkowej znacznie usprawnia procesy administracyjne. Bez numeru identyfikacji podatkowej identyfikacja osób jest zasadniczo możliwa, jednak wiąże się z dodatkowymi komplikacjami, ponieważ zachodzi konieczność przekazania nazwiska, adresu oraz daty i miejsca urodzenia.

Zgodnie § 8 ust. 1 pkt 1 4. Kodeksu Społecznego IV (niem. Sozialgesetzbuch - SGB) (Mini-Job lub tzw. praca za 520 euro) pracodawca musi wystawić elektroniczne zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia za dochody z pracy w wymiarze mniejszym niż minimalny tylko wówczas, jeżeli potrącił podatek od wynagrodzenia w formie zryczałtowanej.

Zasadniczo pracodawca ma obowiązek elektronicznie przekazywać zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia swoich pracowników do administracji finansowej. Pracodawca musi wydać pracownikom wydruk zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia zgodny z urzędowym wzorem lub udostępnić je w formie elektronicznej.
Zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia otrzymasz od pracodawcy pod koniec roku, najpewniej z pierwszym rozliczeniem płacowym w styczniu lub lutym następnego roku. Jeśli nie otrzymałeś zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia od pracodawcy, poproś go o rozliczenie. Dzięki przekazaniu zaświadczenia przez pracodawcę w formie elektronicznej urząd finansowy uzyskuje wszystkie informacje dotyczące dochodu pracownika. Obejmują one wynagrodzenie brutto, potrącony podatek od wynagrodzenia, dodatek solidarnościowy, ewentualnie potrącony podatek kościelny i koszty ubezpieczeń społecznych.

Wydruk elektronicznego zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia należy przechowywać aż do emerytury, ponieważ informacje te mogą być wówczas niezbędne do wyliczenia świadczenia emerytalnego – lub do podważenia jego wyliczonego wymiaru.

Zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia będzie CI potrzebne do wypełnienia deklaracji podatku dochodowego oraz ewentualnie jako dowód do przedstawiania w urzędach finansowych, Kasach Świadczeń Rodzinnych lub w innych urzędach. Wydruk elektronicznego zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia należy przechowywać aż do emerytury, ponieważ wówczas informacje te mogą okazać się ważne przy wyliczaniu świadczenia emerytalnego.